Tutarı $125 milyarı aşan KKM, finansal sistemin önünde en büyük tehdit olarak şekillendi. Zira temelde dolar ve Euro mevduat olan bu yekünü ödeyecek likit döviz Türkiye’de yok. Ek olarak, enflasyon ve cari açığa paralel olarak TL döviz ünitelerine karşı paha kaybettikçe, ortadaki fark TCMB tarafından para basılarak ödeniyor. Faizler yükselirken, piyasaya arzedilen paranın artması hem nakdî sıkılaştırmanın tesirini azaltıyor, hem de mal-hizmet talebi olarak cari açıkla çabayı zorlaştırıyor.
Bu nedenle geçen hafta sonu TCMB yeni bir genelgeyle, bankaları mudilerini KKM’den çıkartıp düz TL mevduata yönlendirmeleri için teşvik etti. Bir hafta evvelki TCMB datalarında TL mevduat faizlerinin süratle yükseldiği görüldü, temelde yükselen faizlerin vatandaşı dövizden TL’ye cezbetmesi gerekiyor. Seçimden sonra daima düşerek %32’ler düzeyine gerileyen 3 aylık mevduat faizi geçen hafta yine %40’a yükseldi.
Cumhuriyet KKM’den çıkışta TL mevduat faizlerinin kıymetini şöyle anlattı:
Merkez Bankası’nın sürpriz oranda siyaset faizini artırması bankaları da harekete geçirdi. Kararın akabinde bankalar da mevduat faizini yüzde 40 seviyesine yükseltti.
Merkez Bankası tarafından evvelki günlerde bankalara Kur Muhafazalı Mevduatı (KKM) azaltmayı ve TL vadeli mevduata dönüşüm maksadı bildirim edilmişti.
Peki bankalar neden Merkez Bankası’nın KKM’yi yüzde 50 azaltma tavsiyesine neden uymadı da faiz artırımının akabinde hayata geçirdi?
Çünkü bankaların verdiği krediler başta ticari kredi faizleri olmak üzere yasal düzenlemelere nazaran siyaset faizine bağlı bulunuyor.
KKM kararı alındığında siyaset faizi yüzde 17.5 olduğu için siyaset faizine bağlanan ticari kredi faizleri yasal düzenlemeler gereği yüzde 36.5’e denk geliyordu.
UZMANLARIN BEKLENTİSİ
Bu da yüzde 30’un altında olan mevduat faizini artırmayı olanaksız kılıyordu.
Şimdi siyaset faizi yüzde 25’e yükseltilince ticari kredi üst limiti yaklaşık yüzde 56’ya çıktı.
Böylece bankalar da mevduat faizini rahatça yüzde 40’ın üstüne attı.
Uzmanlar ise yüzde 40’lık TL mevduat faizinin kurun daha fazla yükselmeyeceği varsayımı ile yüzde siyaset faiz olan yüzde 25 kadar getiri sağlayan KKM’den çözülmeyi sağlayabileceğini ve vatandaşın böylelikle TL mevduata dönebileceğini söz ediyor.
