Fed’in sıkılaştırma döngüsünün sonu, gevşeyen finansal şartlar nedeniyle zorlaşıyor.
Bazı ekonomistlere nazaran, finansal piyasalar bunun gerçekleşmesine çok az ihtimal verse de, borsadaki yükselişin de gösterdiği üzere finansal şartların daha az sıkı olması, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) yıl sonundan evvel faiz artırımına gitme ihtimalini artırabilir.
Merkez bankası yetkililerinin enflasyonu düşürmek için daha fazla gayret sarf edilmesi gerektiğine inandığı bir periyotta, merkez bankası tarafından üretilenler de dahil olmak üzere çeşitli finansal şartlar ölçütleri, iktisat üzerindeki kısıtlamaların azaldığına işaret edecek halde değişti.
Hisse senedi fiyatlarından hükümet, işletmeler ve hane halkları için borçlanma maliyetleri ölçümlerine kadar her şeyi hesaba katan finansal şartlar, para siyaseti için kıymetli. Zira Fed, kısa vadeli faiz oranı amacındaki değişiklikleri daha geniş iktisada iletmek için piyasalara güveniyor.
Bu göstergelerdeki mevcut gevşeme, piyasaların ve Fed’in farklı yollardan gitmeye başladığı manasına geliyor.
Piper Sandler global siyaset lideri Benson Durham, “Kolay finansal şartlar açık bir formda kısa vadeli büyümeyi artırıyor” dedi ve ekledi: “Fed’in iktisat üzerinde uygulamaya çalıştığı kısıtlamalara karşı koyabilecek tipten daha fazla risk almayı teşvik edebilir”.
Cuma günü Federal Rezerv, Haziran ayı için Finansal Şartların Büyüme Üzerindeki Tesirinin Mayıs ayındaki 0,603 bedelinden 0,458’e gerilediğini bildirdi. Ağustos 2022’den bu yana en düşük düzeye gerileyen endeks, finansal şartların büyümeye yardımcı mı yoksa engelleyici mi olduğunu tanımlamaya çalışıyor; münasebetiyle son okuma, finansal şartların iktisat üzerinde daha az baskı yarattığına işaret ediyor.
Bu ortada, Goldman Sachs’ın yakından izlenen Finansal Şartlar Endeksi Mayıs ayından bu yana epey istikrarlı bir halde gevşemektedir. Temmuz sonu itibariyle, bu ölçüm de en son geçen yılın Ağustos ayı sonlarında görülen düzeylerdeyken, Chicago Fed’in son endeksi de daha kolay şartlara işaret etti.
Geçen yılın Mart ayından bu yana Fed, kısa vadeli faiz oranlarında tarihî olarak agresif bir artış kampanyası yürütüyor ve Çarşamba günü yaptığı çeyrek puanlık artışın akabinde gaye faiz oranını sıfıra yakın düzeylerden %5,25 ile %5,5 ortasına yükseltti.
Açık bir gaye de finansal şartları sıkılaştırmak olmuştur. Mortgage oranları %7 civarına yükselirken başka borçlanma maliyetleri de arttı. Faiz artışları, en azından bir müddetliğine borsayı da vururken, doları başka para ünitelerine nazaran üst itti.
Daha sıkı finansal şartlar, Fed’in enflasyon baskılarını on yılın en yüksek düzeylerinden aşağı çekmek gayesiyle ekonomiyi yavaşlatma dileğini gerçekleştirmesine yardımcı oldu. Fakat artık işler aksine dönüyor ve bu da sıkılaştırma döngüsünün sonuna yaklaşırken Fed için sorun yaratabilir.
Çeşitli göstergeler, finansal şartların geçen yılın sonlarında en kısıtlayıcı düzeylerine ulaştığını ve o vakitten beri gerilediğini gösteriyor. Bu durum, gösterge S&P 500 Endeksini bu yıl şimdiye kadar yaklaşık %20 oranında yükselten bir borsa rallisi ile örtüşüyor. Bu ortada, en riskli kurumsal borçlanma senetlerinin (junk bonds olarak adlandırılan) getirileri, Fed faiz oranlarını artırmaya devam ederken bile geçen sonbahardan bu yana yaklaşık 1,2 yüzde puan düştü.
Finansal piyasa beklentilerinin yetkililerin görüşlerinden farklılaşması konusunda nizamlı olarak sorularla karşılaşan Fed Lideri Jerome Powell, bu haftaki Federal Açık Piyasa Komitesi toplantısının akabinde yaptığı basın toplantısında finansal şartların daha kolay hale gelmesini bir kenara bıraktı. Daha kolay finansal şartları borsadaki yükselişe ve zayıflayan dolara bağlayan Powell, mevcut durumu vakit içinde kendi kendine düzelecek bir durum olarak görüyor üzere göründü.
Powell basın toplantısında Fed’in Eylül ayında faiz artırımına gidip gitmeyeceğinin ya da faizleri sabit tutup tutmayacağının belgisiz olduğunu belirtti. Powell, Haziran ayı FOMC iddialarında öngörüldüğü üzere merkez bankasının yıl sonuna kadar çeyrek puanlık bir artış daha yapıp yapamayacağı konusunda görüş bildirmedi.
Piper Sandler’dan Durham, finansal şartların kolaylaşmasının, mevcut piyasa görünümünün tersine, yıl sonuna kadar yeni bir faiz artışı mümkünlüğünü artırdığını söyledi. Bu gevşeme, yetkililere, bilhassa de agresif artışlara karşın çok âlâ durumda olan bir iktisatta, faiz oranlarını tekrar yükseltmek için “alan ve nefes alma odası” sağlıyor.
Bank of America ekonomistleri Perşembe günü yayınladıkları bir notta, piyasa fiyatlamalarının merkez bankasının faizler konusunda yapması gerekenleri hafife aldığını düşündüklerini belirttiler. Hala güçlü olan istihdam dataları ve beklenenden daha uygun büyüme karşısında enflasyonun gevşemesinin “Fed’i siyaset duruşunun gereğince kısıtlayıcı olmadığı konusunda endişelendirmeye devam edeceğini” söylediler.
Yine de Fed, faizleri tekrar artırmamak için alan bulabilir. İktisadın birçok temel ögesi yüksek faiz oranları karşısında güçlü kalmaya devam ederken, enflasyon baskıları da hafifliyor. Cuma günü hükümet, geçen ay enflasyon baskılarının ve ikinci çeyrekte istihdam maliyetlerinin hafiflediğini bildirdi.
borsatek.com
