Uzunca bir müddettir, bilhassa de Eylül 2021 sonrası devreye giren yeni iktisat modeli (YEM) periyodunda, enflasyon raporları da o devirde “önemsizleştirilen” Merkez Bankası ile tıpkı bahtı paylaştı.
Enflasyonla “mücadelesini” faiz indirimleri ile yapan ve bu suretle de enflasyonu rayından çıkaran bir Merkez Bankası’nın yayınladığı raporun piyasa uzmanları nezdinde bir geçerliliği kalmadı.
İşte bu nedenle Lider Erkan’la açılan yeni sayfanın nasıl bir tabana oturtulacağının birinci ağızdan anlatılması açısından geçen haftaki basın toplantısı değerliydi.
Toplantıda ne söylendi, ne söylenmedi?
Merkez Bankası sene sonu enflasyon kestirimini yüzde 58’e yükseltti. Lider Erkan, enflasyonla uğraş için sıkı para siyaseti gerektiğini vurguladı.
Ancak enflasyonda böylesine güçlü bir artış beklenirken siyaset faizinin neden yüzde 17.5’de bırakıldığı sorularına tatmin edici açıklamalar veremedi. “Bütünsel yaklaşım” üzere muğlak ve ikna edici olmayan kaçamak karşılıklar geldi.
Faiz ve enflasyon ortasındaki nedensellik sorusu ise büsbütün yanıtsız kaldı.
Her ne kadar kulağa “siyasal” bir karşılık üzere gelse de aslında bu sorunun iktisat literatüründeki karşılığı net ve Cumhurbaşkanı’nın görüşüyle çelişiyor.
Erkan’ın sessiz kalması bir taraftan siyasi görüşe katılmadığını öbür yandan da Merkez Bankası’nın bağımsız olmadığını teyit etti kanımca.
Edindiğim genel izlenimim şu biçimde: Lider Erkan enflasyon sorununun farkında olduğunu, enflasyonu nasıl düşürmek gerektiğini bildiğini, lakin kendisine verilen siyaset alanının son derece sonlu olduğunu ima ediyor. “Elden gelen bu kadar” demek politik olarak gerçek olmayacağı için de muğlak sözlerle elini göstermekten kaçınıyor.
Öte yandan bu kadar yetersiz faiz artışları ile enflasyonla çaba edemeyeceğini kendisi de bildiği için en azından enflasyon iddiasını gerçekçi bir düzeyde tutmak istiyor.
Enflasyon raporunu takip eden gün üç lider yardımcısının yenilenmesi
28 Temmuz tarihinde YEM periyodunda Para Siyaseti Kurulu’nda (PPK) yer alan ve bu periyotta Merkez Bankası’nın aldığı faiz indirim kararlarını destekleyen üç lider yardımcısı vazifeden alındı.
Yerlerine içlerinde Boğaziçi Üniversitesi’nde öğrencilik yıllarımdan danışman hocam Cevdet Akçay’ın da olduğu üç saygın isim geldi.
Merkez Bankası’nın üzerindeki siyasi baskıyı bertaraf etmeye bu üç isim ne kadar katkı verebilir emin değilim. Öte yandan hedef siyasi baskıya karşı durup, önemli bir dezenflasyon programı uygulamak üzere de görünmüyor aslında.
Peki o vakit yeni grubun hedefi ne?
Yeni Merkez Bankası takımının temel maksadının enflasyonu düşürmekten çok YEM devrinden çıkışı sağlamak olduğunu düşünüyorum.
Bu çerçevede Merkez Bankası bir taraftan ölçülü faiz artışları ile döviz kuruna müdahaleyi kademeli olarak bırakacak, öteki taraftan regülasyon ve kısıtlamaları kaldırarak piyasa şartlarını tekrar işler hale getirmeyi istek edecektir.
Bu sayede kısa vadeli döviz girişi sağlayarak kuruyan döviz likiditesini bir kesim olsun yerine koymayı hedefleyecektir.
Merkez Bankası’nın misyonunu bu biçimde daha mütevazı olarak tanımladığımızda, yeni grubun bu sonlu çerçevede başarılı olabileceğini düşünüyorum.
İlave olarak üçü de akademi ve araştırma tabanlı bu yeni üyelerin TCMB’de önemli halde ihmal edilmiş araştırma ünitesini canlandırabileceğini, dağılmış takımları toparlayabileceğini ve yıllardır gitmeyi özlediğimiz konferansları ve araştırma bildirilerini tekrar faal hale getirebileceklerini düşünüyorum.
YEM’in 1,5 senede enflasyonda yarattığı devasa ziyanı ortadan kaldırmak, Eylül 2021 öncesindeki yüzde 20’li düzeyleri görebilmek ise takımın birincil önceliği üzere durmuyor ve önümüzdeki 3-4 yıllık devirde de maalesef mümkün görünmüyor. Umarım yanılıyorumdur.
Kredibiliteyi artıracak adımlar
TCMB’nin yıpranmış kredibilitesini tekrar kazanmak için atması gereken kolay ve güç adımlar var.
En kolay kazanımlar, gerçekçi kestirimler koyarak ve atılacak adımlarla koyulan maksatlar ortasında içsel tutarlılık sağlayarak mümkün.
Bu suretle piyasalar Merkez Bankası’nın kendileri ile tıpkı lisanı konuştuğuna ikna olduklarında, bir sonraki etapta beklentilerini oluştururken Merkez Bankası’nın iddialarını kerteriz almaya başlarlar.
Zor olan kazanımlar ise liyakatli takımların, atılması gerektiğini düşündükleri adımları korkmadan ve siyasi baskıya maruz kalmadan atılabilmesidir.
Enflasyon raporu şu kolay kazanımları hedeflemiş:
Yazının tamamı burada.
