2 gün evvel Londra’dan bir fon yöneticisi bizimle konferans görüşmesi yaptı. Şahsın açılış cümlesi motamot şöyleydi: “Türkiye’nin dövizi ne vakit bitecek? Biz Londra’da konuşuyoruz, ya Haziran, ya da sonbahar diye düşünüyoruz”. Ekmek nusaf çarpsın bunu dedi. İki gözüm önüme aksın lafı bu türlü açtı. Bir saat süren sohbetin 2 ana teması vardı. Kılıçdaroğlu’nun kazanma talihi var mı? Erdoğan kazanırsa iktisat siyasetinde akl-ı selime dönebilir mi?
Bizi arayan fon yöneticisi görüş olarak azınlıkta değil. Bir teze nazaran, Türk şirketlerinin FX cinsinden tahvillerinde getiri %12’ye vurunca, TCMB bu sefer de bankalardan bu tahvillerde alım yaparak CDS’i düşürmelerini istemiş. Söyleyin bana, TCMB’yle mahalleyi haraca kesen haydut çetesi ortasında ne fark vardır? Ne fark vardır? Bilmiyorum, yahu, tahminen siz biliyorsunuz diye sordum.
Perşembe açıklanan datayı gördünüz. TCMB’nin net FX rezervi 2002’den bu yana birinci sefer eksiye düşmüş.
Ülkeye tek kuruş yabancı kaynağı girmediğine nazaran,
artık yerli sermaye bile istikbalini yurtdışında ararken,
vatandaş can havliyle elindeki avucundaki tüm imkanları kullanarak yastık altına döviz biriktirirken,
bu CDS ve faiz seviyesinde dış borçlanma hayale dönmüşken,
cari açıkla mücadele için tek metot olarak ithalat kredilerini kesmeyi kullanan bir akıl tarafından yönetilen Türkiye temerrüte uzun mühlet dayanabilir mi?
Bu sorunun bir kaç yanıtı var. En iyimseriyle başlayayım, şayet Kılıçdaroğlu Pazar akşamı kazanırsa, derhal TCMB idaresi değişir, faizler yükseltilir, iktisat kadrosu dünya çeşidine çıkıp dış finansal dayanak arar. TBMM’nde Şeriatçı-kafatasçı-domuzbağcı-rantçı bir koalisyon çoğunlukta olduğuna nazaran Kılıçdaroğlu’nun da işi kolay olmaz. Velakin bizim başkanlık sisteminde cumhurbaşkanının atak önceliği ve momentum üstünlüğü var, kışı atlatırız. Mahallî seçimlerden sonra da IMF’ye sığınırız.
Ama, yeniden Perşembe yayınlanan KONDA anketine nazaran 2ci tipi Erdoğan %52.5 üzere bir oyla kazanıyor. Siz anketlere inancınızı yitirmiş olabilirsiniz, ben yitirmedim, zira seçim sonuçları iddiasında öbür bilimsel sistem yok. Bu nedenle %80 ihtimalle Erdoğan kazanır, ona hazırlık yapalım diyerek, kelama devam edeceğim.
Mayıs ayında zıvanadan çıkan döviz talebinin ardında sisteme güvensizlik mi var yoksa hissedilen enflasyona nazaran düşük kalan mevduat faizleri mi? Bu soru çok kıymetli. Şayet tasarruf sahibi faizi beğenmiyorsa, artık ülkemizde tefeci faizine geçildi, bireylerin döviz talebi seçim belirsizliğinin geride kalması ve TCMB rezervlerini besleyen turizm geliri girişi eşliğinde yavaşlar. Yaz aylarında rahat ederiz. Yok, artık varlıklı AKP seçmeni bile Erdoğan’ın iktisatta alternatif realiteden sıyrılacağına inancını yitirdiyse, turist geliri, yüksek faiz filan faso fiso.
Erdoğan seçilirse birinci iş cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle bireylerin döviz süreçlerini kısıtlar. Yani, resmen kapalı kambiyo ve sermaye denetimli finans rejimine geçeriz. TCMB’nin bankalara ne kişisel ne de kurumsal hiç bir müşteriye döviz satmama buyruğu vermesi, bu istikamette bir tüyo aldığının delaletidir. Yani, Erdoğan hala gayri-resmi olarak icra edilen dövizle süreç kısıtlamalarını resmiye dökecek. 24 saat içinde Back to Future yapıp, 1970’lere döneceğiz. Yakışır Reis’ime.
Tabii, bir mümkünlük daha var. Erdoğan seçimlerin geride kalmasından yararlanarak daha akılcı, daha klasik bir iktisat programına yönelir. Bu bahiste bir haftadır kimi ekonomistler ortasında bir tartışma var, yumuşak geçiş var mı diye. Bizim gruba de yurtdışından en sık gelen soru bu. Bu ümitlere, Reuters Türkiye grubunun gerçek bir araştırmacı gazetecilik başarısı olan haberi de gaz verdi.
Linkteki Reuters özel haberinde şu tabirler kullanıldı:
“Reuters ajansının dokuz farklı kaynaktan edindiği bilgiye nazaran, geçen haftalarda AKP üyelerinden oluşan gayrı resmi bir küme, ekonomik krizin tesirini hafifletmek için faiz oranlarının etaplı olarak artırılmasını ve kredilerin belli kesimlerle sonlandırılmasını öngören bir planı ele aldı….
Bununla birlikte, AKP’nin yeni bir ekonomik plan konusunda bölünme yaşadığı belirtildi. Habere nazaran, parti içinde kimileri iktisat siyasetlerinin değişmesi gerektiğini düşünürken, kimileri da pazar günkü ikinci cinste “güçlü” bir sonuç alınması halinde, gelecek yıl düzenlenecek mahallî seçimlere kadar değişiklik yapılmaması gerektiğine inanıyor.
Kaynaklara nazaran, yeni ekonomik plan üzerinde çalışan gayrıresmi küme da saldırgan bir para sıkılaştırma siyaseti üzerinde durmuyor. Bunun yerine, borçlanma piyasalarındaki siyaset faizi oranına odaklanan daha kademeli bir plan öngörülüyor. Bir öteki seçeneğin ise kredilerin selektif bir biçimde verilmesi için bir kamu kurumunun ya da devlet sübvansiyonlarını kullanılması”.
Valla, okudum, yeniden okudum, sonra bir de kedilerime okuttum, yanlış anlamış olmayayım diye. 25 milyon oy alan, binlerce üst seviye yetkilisi olan bir partide ekonomik akıl benim prostatım boyutunda. Tedrici nakdî sıkılaştırma ve kredi düzeneğinin büsbütün baksı altına alınması youyla döviz kasvetini gidereceklerini düşünüyorlar.
Erdoğan ikna olur mu? Hayır, olsa dahi, bu türlü bir plan yalnızca hastayı yapay teneffüste meblağ, güzelleştirmez, fakat döviz krizi kışa kalır. Erdoğan ikna olur mu? Niçin olsun ki? Göğsünü gere nazaran “Bu vücutta bu can epeyce, kardeşiniz nastan vazgeçmez” diye propaganda yaparak seçimi aldı. Bir manada seçmenden Yeni İktisat Modeli için güvenoyu aldı. Değişmez. Değişmeyeceği için de Benjaminlere elveda.
Eğer seçimlerden sonra bir hafta içinde döviz talebi yatışmazsa, sermaye denetimleri gelir ve siz pahalı AKP-MHP seçmeni, 20 yıldır biriktirdiğiniz döviz tasarruflarınızın üstüne bir bardak soğuk su içersiniz.
FÖŞ
