Ekonomistler dünyanın dört bir yanındaki büyük ekonomilerde resesyon mümkünlüğünü ölçerken, bir dizi yeni bilgi global ticaret kelam konusu olduğunda bir gerilemenin şimdiden aşikar olduğunu gösteriyor.
Dünyanın en büyük ihracatçısı olan Çin, bu hafta, Covid-19’un Şubat 2020’de ülkeyi kasıp kavurmasından bu yana denizaşırı sevkiyatlarda en büyük daralmayı bildirdi. Global ticarette 3 numara olan Almanya, en son aylık datalarda ihracatının 2021’in başından beri yıllık bazda en fazla düştüğünü gördü.
Almanya’yı global 2. sıra için geride bırakan ABD’den yapılan ihracat da yıl boyunca Haziran ayına kadar daraldı. Lakin Amerikan iktisadı, rakiplerinin birçoklarında eksik olan bir bileşen sayesinde optimistlik hissinin tadını çıkarıyor: güçlü iç talep.
Dirençli iç talep dinamikleri olan birtakım ülkeler yatırımcılar nezdinde de öne çıkıyor. Güneydoğu Asya’nın en büyük iktisadı olan Endonezya, ham hurma yağı, kömür ve demir üzere ülkenin emtia fiyatlarındaki keskin düşüşün tetiklediği ihracatta görülen keskin düşüşe karşın geçen çeyrekte büyümenin hızlandığını gördü. Hindistan’ın genişlemesinin, yatırımdaki canlanmanın ve coşkulu tüketim talebi ortasında güçlenmesi bekleniyor.
Sağlam gelir artışından yararlanan ülkelerdeki hizmet sağlayıcılar için, sert iniş endişeleri abartılı görünüyor. Lakin, global imalat sanayi stok birikimini eritene kadar, ihracata yönelik ekonomiler dünya büyümesine mani teşkil edecek.
JPMorgan Chase & Co. ekonomistleri Joseph Lupton ve Bruce Kasman, bu hafta müşterilere yazdıkları bir notta son aylarda global iktisatta “hem sektörel hem de bölgesel farklılıkların ortaya çıktığını” tabir etii. Sanayi döngüsüne “Avrupa ve Çin’in ihracat yüksek bağımlılığının” öne çıkan olumsuz bir özellik olduğunu söylediler.
Çin’in ihracat gerilemesi, tüketici inancının depresif düzeylerde olması ve emlak piyasasındaki krizin toparlanmayı engellemesi ile Çin’i bilhassa savunmasız bıraktı.
Almanya’nın ihracat zayıflığı, sanayi üretiminin altı ayın en düşük düzeyinde gerilemesine neden oldu ve yıl sonunda beklenen sakinlikten çıkışını daha da zorlaştırdı.
Mal İhracatı Döngüsü Bozuldu
Lupton ve Kasman, riskin, Avrupa ve Çin’deki zayıflığın “ABD’ye ve dünyanın geri kalanına yayılabilmesi” olduğunu yazdı. İkili, vakitle “mal üretim döngüsünde bir geri dönüş” öngörüyor.
Ama şimdilik, bir sürü nahoş data var.
- Hindistan’ın mal ihracatı Haziran ayında bir evvelki yıla nazaran %22 düştü.
- Tayvan’ın ihracatı 11 ay boyunca düştü.
- Vietnam, yurt dışı sevkiyatlarında son 14 yılın en uzun düşüşünü yaşıyor.
- Kanada’nın mal ticareti istikrarı, düşen ihracat nedeniyle Haziran ayında üst üste ikinci aylık açığını kaydetti.
Jeo-politik ayrışma yeni bir risk
Son bilgilerde açıkça görülen, ABD Lideri Joe Biden liderliğindeki Batılı ulusların Çin ve Rusya’ya bağımlılığı azaltma tarafındaki teşebbüsleri ortasında global ticaret akışlarının yine şekillenmekte olduğu.
Meksika, ABD’nin 1 numaralı ihracatçısı olarak tepedeki yerini tekrar ele geçirdi ve Çin’i Kanada’dan sonra üçüncü sıraya taşıdı. Çin’in bilgileri, ABD’ye yapılan sevkiyatların Temmuz ayında %23,1 düştüğünü gösteriyor. Japonya, Güney Kore, Tayvan, Avrupa Birliği ve Avustralya üzere pazarlara yapılan ihracat çift haneli oranlarda düştü. Lakin Rusya’ya yaptığı sevkiyatlar bu yıl %73 arttı.
Kiel Ticaret Endeksi göstergesine nazaran, Çin’in Almanya’nın toplam ihracatındaki hissesi 2020’deki %8’den bu yılın birinci yarısında %6’ya düştü.
Daha genel olarak, Avrupalılar, Çin’in kıtaya elektrikli araç sevkiyatı süratle artarken, Çin ile ticaret akışının giderek daha istikrarsız hale gelmesiyle ilgili telaşlarını lisana getiriyor. Pekin, ortadaki farkın AB’nin ihracat denetimlerinin sonucu olduğunu savunuyor.
Dünyanın en büyük nakliyatçılarından biri olan A.P. Moller-Maersk A/S geçen hafta global konteyner ticaretinin muhtemelen bu yıl %4’e kadar daralacağını söyledi – bu, evvelki %2,5’lik daralma kestiriminden bile daha makûs.
Maersk CEO’su Vincent Clerc, “Şu anda faiz artışları ve sakinlik riskinden hareket eden pek çok olumsuz trend var” ve “Çin’deki GSYİH büyümesi ve gelecek yıl Çin’de talebin ne olacağına ait belirsizlik de var” dedi.
Ticaret finansmanında dünyanın önde gelen bankalarından biri olan HSBC Holdings Plc’de ekonomist olan Maitreyi Das, “yüksek faiz oranları ve katılaşan enflasyon, bilhassa gelişmiş piyasalarda gerçek geliri etkiledi ve mallara olan talebi azalttı” teşhisini koydu.
Dünya iktisadında yumuşak iniş beklemek için erken
Oxford Economics grubu bu hafta dünya ekonomisindeki büyümenin “önümüzdeki birkaç çeyrekte muhtemelen zayıf görüneceği” ikazında bulundu. Kümenin “temel kestirimi, gelişmiş ekonomilerdeki büyümenin 2023’ün sonunda yahut 2024’ün başlarında negatif bölgeye kayması istikametinde.”
Yine de birtakım umut işaretleri var. Yarı iletken üretimi sayesinde global tedarik zincirlerinin kıymetli bir kesimi olan Tayvan’dan gelen datalar, çip ihracatındaki düşüşün yavaşladığını gösteriyor.
Kaynak: Hard Landing Is Here for Trade, Roiling World Export Champs
