Kamu idaresinde şeffaflık demokrasinin gereği ve yolsuzluğun panzehiridir.
Kamu idaresinde şeffaflık ve hesap verebilirlik prensipleri demokratik gelişmişlik seviyesiyle direkt ilgilidir. Bilhassa akçalı hususlarda şeffaflık, yolsuzlukla uğraş ve kamu kaynaklarının faal kullanımı açısından farklı bir kıymete sahiptir.
Türkiye’de son periyotta şeffaflıktan uzaklaşıldığı görülmektedir. Yayımlanmayan faaliyet raporları buna örnektir. Yayımlanan faaliyet raporlarında ise kamuoyu ile paylaşılmayan finansal bilgiler bu raporları bedelsiz kılmaktadır.
İhalelerde Açık İhale Tarzı “out”; İstisna ve Pazarlık Tarzı “in” oldu.
Kamu ihalelerinde açık ihale metoduna daha az başvurulması, istisna ve pazarlık tarzının genel ihale yöntemi haline gelmesi kamu idaresinde şeffaflığın her geçen gün geriye gittiğini göstermektedir. Aşağıda 2014 yılından 2022 yılına kamu ihalelerinde şeffaflığın nasıl bir çeşit karartmaya dönüştüğü açık bir halde görülmektedir.
Yönetenler; “Diğer” ve “Sınıflandırmaya Girmeyen” kalemlerini keşfettiler.
2021 yılından itibaren bütçede şeffaflığı azaltan uygulamalardan birisi, “Diğer” ve “Sınıflandırmaya girmeyen” birtakım yeni harcama kalemlerinin ihdas edilmesi ve bu kalemlerin süratle astronomik meblağlara erişmesidir.
Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere 2020 bütçesinde hiç yer almayan “diğer” yahut “sınıflandırmaya girmeyen” ibarelerini içeren harcama kalemleri 2021 yılından süratle artmaya başlamıştır. 2,5 yıl üzere bir müddette 328,7 milyar lira harcamanın gerçek manada nerelere harcandığını bütçe datalarından göremiyor, anlayamıyor, yorumlayamıyoruz.
İşin berbatı, bütçede öteki ve sınıflandırmaya girmeyen kalemlerini keşfedenler bu kalemleri her geçen gün artan bir formda kullanmaya başlamıştır. 2020 yılında sıfır olan bu kalemden, 2021 yılında 59 milyar harcama yapılmıştır. 2023 yılının birinci yedi ayındaki harcama meblağı ise 2021 yılının üç katıdır.
Bu paralar nerelere harcanmıştır? Ödemeler kimlere yapılmıştır? Hangi emele yöneliktir? Niye son periyotta bu kadar artmıştır? Bu kadar büyük dengeli kalemlerin “diğer” yahut “Sınıflandırmaya girmeyen” olarak nitelendirilmesi muhasebe tekniğine ne kadar uyar?
