Türkiye’nin ödemeler istikrarı krizinin kıyısına kadar getirildiğini söyleyen Ekonomist Güldem Atabay döviz yokluğu karşısında AKP iktidarının sermaye denetimlerinden öteki devası kalmayacağını vurguladı.
Türkiye, 28 Mayıs’taki ikinci tıpta cumhurbaşkanını belirlemek için gün saymaya başladı. Önümüzdeki seçimi kazanan, çözülmeye muhtaç bir ekonomik kriz de kazanmış olacak. Krizin ne kadar derinleşeceği ve tahribatın ne ölçüde büyüyeceği ise uygulanacak iktisat siyasetlerine bağlı olacak. İktisatçı Güldem Atabay, 28 Mayıs’ta değişim olmazsa mevcut siyasetlerle iktisadın sürükleneceği noktanın 2001 krizinden daha vahim sonuçlar doğuracağını ve krizin hem özel dalı hem de kamuyu eş vakitli vuracağını söyledi.
Mevcut iktisat siyasetleri sonucunda Türkiye’nin ödemeler istikrarı krizinin kıyısına kadar geldiğini belirten Atabay, AKP iktidarının ülkedeki döviz kaynaklarını köküne kadar kuruttuğunu ve Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) ile büyük bir risk alındığını vurguladı. Atabay iktidarın, derin ekonomik sıkıntıları kutuplaştırma siyasetiyle örtmeye çalıştığını belirterek, “Türkiye iktisadı bu yoldan geri dönmezse 2001 krizinden daha büyük, özel bölümü ve kamuyu da eş vakitli vuracak, enflasyonu üç haneli düzeylerine taşıyacak, işsizliği dayanılmaz düzeylere yükseltecek bir ödemeler istikrarı krizinin tam kıyısında” dedi.
YÜKSEK DÖVİZ ÖDEMELERİ
“Ülkenin cari açığı, yani 12 aylık döviz açığı 54 milyar doların üzerinde. Rusya’nın ertelediği doğalgaz ödemeleri de 20 milyar dolardan fazla ve bu sayısı da ödenecek fatura olarak eksi haneye yazmak doğrusu. Kısa vadeli dış borç ödemeleri 200 milyar dolara yönelmiş durumda” diyen Atabay, ülkenin yüksek döviz ödemelerine dikkat çekti. Atabay’a nazaran AKP idaresi bu sene sonu 1 trilyon lirayı aşacak bütçe açığında daha büyük bir patlama yapmayı engellemesi için TL’yi baskılamaya devam etmek zorunda.
70’lere dönmek facia olur
Güldem Atabay ‘kasanın boş’ (TCMB rezervleri), TCMB rezervlerinin 75.5 milyar dolar ekside olduğuna dikkat çekerek, yaratılan bu döviz yokluğu karşısında ülkenin döviz muhtaçlığını karşılamanın, ‘Erdoğan iktisat anlayışı çerçevesinde’ kısa vadede tek yolunun sermaye denetimlerinin resmi hale döndürülmesi olduğunun altını çizdi.
Atabay, bu durumda olabilecekleri şöyle sıraladı: “Bankacılık sistemindeki tüm mevduatın KKM’ye çevrilmesinin akabinde TL’nin ilan edilen bir döviz bedeli karşısında vade ödemelerinin yapılması. Akabinde da dövizle ticaret yapmayanlara getirilecek döviz yasağı. Dövizle ticaret yapanların kıskaç altında tutulması. Dünya ekonomik ve finansal olarak çoktan globalleşti. Seçim akabinde Türkiye iktisadının 70’lere dönmesi bir facia.”
Yakın vadede üretimin tıkanması kaçınılmaz
Ekonomist Güldem Atabay, “Erdoğan faizi ‘yüzde 8.5’a faiz indirdik. Daha da indireceğiz’ diyedursun, mevduat faizi yüzde 40 düzeyinde. Bankaların verdikleri krediler hudutlu. Net ihracatçı şirketler şayet kredibilitesi çok yüksekse yüzde 10-11 aralığında döviz faizi ödemeye razıysa kredi alabiliyor. Yakın vadede üretimin tıkanması kaçınılmaz. Zira kredi muslukları büsbütün kapanmış durumda” dedi.
Yastık altına kayış başladı
28 Mayıs seçim gününe kadar piyasalarda tansiyonun yükselmeye devam edeceğini söyleyen Güldem Atabay, “Kredilerde ani duruş çoktan gerçekleşti. Artık seçim sonrası Erdoğan’ın kazanması halinde başımıza gelecekler fiyatlandırılacak. Şimdiden ikili kurun varlığı, altın ithalatına getirilen yasaklar rakamsal olarak ölçülemese de birikimi olan vatandaşların bankalardan yastık altına döviz ve altın istiflediğini anlatmalı herkese” sözlerini kullandı.
Kur muhafazada risk büyüyor
KKM’nin yalnızca faiz hududunun kalktığı son dört ayda 47 milyar dolar daha yükseldiğine işaret eden Güldem Atabay, “TL’de mümkün bir bedel kaybının KKM üzerinden Hazine’ye oluşacak maliyeti dayanılmaz boyutlara ulaştı. Erdoğan hükümeti hepimizin vergileriyle yaptığı ve bu risk gerçekleştiğinde yapacağı servet transferini iktisatta yalancı bahar yaratmak ve bu sayede seçimi kazanmak üzere tercih etti” dedi.
Sözcü / Mehtap Özcan Ertürk
