Büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayısında önemli azalma yaşanıyor. Tarımda artan maliyetler ise üreticinin belini büküyor.
Çiftçiden köylüye, İş insanından akademisyene, bürokrattan siyasetçiye herkesin ortak fikri birebir; Tarım can çekişiyor. Tarım siyasetleri yanlış siyasetler yüzünden enkaz altında kaldı.
Hayvancılıkta yem fiyatları, tarımda mazot ve gübre maliyetleri üreticiyi zora sokmaya devam ediyor. Maliyetlerle baş edemeyen üreticiler hayvanlarını kesite gönderiyor. Türkiye’de haziran sonu prestijiyle yılbaşından bu yana sığır, manda, koyun ve keçi sayısı azaldı.
Türkiye, alım gücüne nazaran dünyada etin en değerli olduğu ülkelerden biri haline geldi. Daima artan nüfusa karşın hayvan sayısının giderek azalmasından ötürü Türkiye, et tedarikinde dışa bağımlı hale geldi.
NÜFUS ARTTI HAYVAN SAYISI AZALDI
Türkiye İstatistik Kurumu, Haziran 2023 devrine ilişkin Hayvansal Üretim İstatistikleri’ni açıkladı.
Buna nazaran Türkiye’de büyükbaş ve küçükbaş hayvanların sayısı yılın başından bu yana azalma gösterdi. Büyükbaş hayvan kategorisinde, sığır sayısı haziran ayı sonu prestijiyle bir evvelki yılın Aralık ayına nazaran yüzde 2,0 azalarak 16 milyon 521 bin baş, manda sayısı ise yüzde 2,9 azalarak 167 bin baş olarak gerçekleşti. Küçükbaş hayvan kategorisinde, koyun sayısı haziran sonu prestijiyle bir evvelki yılın Aralık ayına nazaran yüzde 4,7 azalarak 42 milyon 565 bin baş, keçi sayısı ise yüzde 7,5 azalarak 10 milyon 709 bin baş olarak gerçekleşti.
KIRSAL ARTIK TUTANAMIYOR
Öte yandan Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, akaryakıt ve gübre fiyatlarına yapılan artırımlar nedeniyle tarımda artan maliyetlere dikkat çekti. Bayraktar yaptığı yazılı açıklamada ülkenin değerli temel eserlerinden olan ve Türkiye’deki ekiliş alanlarının yüzde 40’tan fazlasını kapsayan buğday, arpa ve kırmızı mercimekte ekime kısa müddet sonra başlanacağını bildirdi.
Üreticilerin gübrenin yaklaşık yüzde 50’sini, akaryakıtta peş peşe yaşanan fiyat değişimlerinin akabinde tarımda toplam kullanılan mazotun yüzde 25’ini bu periyotta kullandığına dikkati çeken Bayraktar, son aylarda girdilerdeki fiyat artışlarına işaret etti.
Bayraktar, 2023-2024 ekim periyodu öncesi üreticilerin desteklenmesi davetinde bulunarak, şunları kaydetti: “En ucuz üretim sürdürülebilir üretimdir, sürdürülebilir üretim için de üreticilerimizin kâfi girdi temin etmesi ve alın terinin karşılığını alması gereklidir. Ekim ayında verilecek mazot ve gübre dayanakları bir an evvel artırılarak verilmeli, döneme başlayan üreticilerimizin önü açılmalıdır. Aksi takdirde üreticilerimizin üretme isteği ve tüketicilerimizin besine erişimi açısından sıkıntı günler bizi bekliyor.”
YOKSULLAŞAN VE BORÇLANAN ÇİFTÇİLER
Türkiye’de tarım siyasetlerinin özgürleşmesi çiftçi eline geçen fiyatlarla girdi fiyatları ortasındaki makasın giderek açılmasına ve ziraî üretimin daha şiddetli hale gelmesine neden oldu. Gıda egemenliği ve güvenliği açısından da değerli olan buğdayın eser girdi pariteleri incelendiğinde önemli bir düşüş yaşandığı görülüyor. Emsal eser girdi pariteleri düşüşleri, mısır, ayçiçeği, çeltik, pamuk, süt, kırmızı et üzere birçok eserde görülmekte.
Gübre kesimindeki kamu kuruluşlarının özelleştirilmesiyle milyonlarca çiftçinin temel üretim girdilerinden birisini oluşturan gübre fiyatları birkaç tekelci şirket tarafından belirlenir hale geldi. Devletin neoliberalleşmesi, yani girdi ve eser piyasalarından çekilmesi, tarım kredisi piyasasını bankalara terk etmesi, tam da anlatılan eşitsiz alakaya müsaade veren ortamı yaratıyor. Küçük üretici piyasadaki büyük ve çoğunlukla da tek alıcı yahut satıcı pozisyonunda olan şirketlerle karşı karşıya gelmekte; onların dayattığı fiyatları ve şartları kabul etmek zorunda kalıyor.
Para Analiz
