Küresel mali piyasalarda haftanın birinci iş günü içeride ve dışarıda farklı bir eğilime sahne olarak tamamlandı. Türkiye cephesinde ise TCMB’nin ortodox para siyasetine sert bir biçimde geçmesi, faiz oranlarının yavaş da olsa olması gereken istikamette ilerlemesi, dahası Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da bu yolda tam dayanağının alınması, olumlu geçen yurtdışı temasların beraberinde Türkiye’ye tekrar önemli mânâda yabancı sermaye girişine neden olacağı beklentisi ile dün pay senedi piyasalarında alımlar tekrar tetiklendi. Dün BIST100 ana endeksi günü %3,3 artışla tamamlarken, USDTRY kuru da beklentimiz ile uyumlu bir biçimde yavaş da olsa kuzeye ilerlemeye dün de devam ederek 27,22 düzeyini test etti. Tahvil faizleri ise istikametini tekrar üst çevirdi.
Dışarıda ise ‘limoni’ havanın korunmaya devam ettiğini gördük. FED’in bırakın faiz indirimini, geçen hafta sonuçlanan olağan toplantısında 2024 ve 2025 yıllarına yönelik projeksiyonların daha yüksek bir faiz patikasına işaret etmesi, başta Çin olmak üzere Avrupa’yı da tehdit eden sakinlik riski, Japon Yeninin saatli bomba misali bedel kaybetmeye devam etmesi, ABD’de ise 10 yıllık gösterge tahvilin son 16 yılın doruğuna yükselmesi topyekûn risk iştahını olumsuz etkiledi. Bu bağlamda, riskten kaçış isteğinin ağır basması ile doların piyasa kuru olan sepet bazında DXY 10 haftadır kesintisiz bir biçimde paha kazanırken, ABD’de milletvekillerinin bütçeyi 30 Eylül’e kadar geçirememesi durumunda başlayacak olan ABD hükümetin kapatılması da ek riskler ortasında yer alıyor.
ABD’deki düzenlemeye nazaran, Kongre kalıcı bütçe onaylanana kadar süreksiz ek bütçelerle ortayı kapatamazsa “hükümet kapanır” ve acil ve temel hizmetler dışında tüm kamu faaliyetleri duruyor. Hatırlanacağı üzere, ABD’de ağustos ayında güç geçen bir maratonun akabinde borç limiti krizi çözülmüş lâkin ABD AAA olan kredi notunu kaybetmişti! Dün açıklamada bulunan ve ABD’ye AAA notunu veren tek Milletlerarası Kredi Derecelendirme kuruluşu olan Moody’s de, ABD hükümetinin kapatılmasının kredi notu açısından olumsuz olacağını söyledi. Moody’s’in bu sert uyarısı, Fitch’in borç tavanı krizi nedeniyle ABD’nin notunu bir kademe düşürmesinden bir ay sonra geldiğini de not edelim. ABD’de 1981 yılından bu yana 14 kere hükümet kapanmış. Birçok sırf bir yahut iki gün sürerken, en sonuncusu, Meksika hudut güvenliği konusundaki uyuşmazlık nedeniyle Aralık 2018 ile Ocak 2019 ortasında 34 gün sürmüştü.
Riskten kaçan yatırımcının dönüp dolaşıp tekrar (!) inançlı liman dolara sığınması akabinde kıymeti dolar ile ölçülen pek çok enstrümanının da boynunu büktüğünü görüyoruz. 1,30 düzeyinin üzerinden açmış olduğumuz kısa GBPUSD konumumuzda bu sabah 1,22 düzeyinin altını görülürken, EURUSD paritesi de emin adımlarla 1,04 düzeyine yanlışsız ilerliyor (0,9540 – 1,1270) hareketinin %50 düzeltme düzeyi. JPY pimi çekilmiş bomba misali Ekim 2022’de test ettiği 152 düzeyine her gün bir kademe daha yaklaşarak Japon otoriteleri müdahale konusunda zorlarken, ABD’de tahvil faizlerinin multi yılların doruğuna yükselmesine paralel, faiz getirisi olmayan altın da kuvvetli bir süreçten geçiyor. Her ne kadar şimdilik 1,910 dolar sularında tutunmaya çalışsa da, riskin aşağı taraflı olduğunu düşünüyoruz. Brent cinsi petrolün varil fiyatı, arzın sıkı olması beklenmesine karşın büyük merkez bankalarının faiz oranlarını daha uzun mühlet yüksek tutacağının anlaşılması nedeniyle yakıt talebinin de kısıtlanacağına dair telaşların gölgesinde son 2 haftadır yükseliş isteğine orta verdiğini görüyoruz.
Dün haber akışında, TCMB’nin KKM’den TL mevduata dönüşümü teşvik ismine (kavram karışıklığı olmasın diye düz TL mevduattan KKM’ye geçenler) yeni tedbirler almaya devam ettiğini gördük. Bu bağlamda Türk Lirası KKM’de taban faiz zaruriliği kaldırıldı. Hatırlanacağı üzere, KKM’de TCMB siyaset faizinin altında bir oran verilemiyordu. Son faiz artırımı ile bu oranın %30 olduğunu da not edelim. TCMB’nin dünkü uygulaması sonrasında KKM mevduat faizlerinin sert düşmesi beklenebilir. Bu noktada, kur kaybının TCMB siyaset faizinin üzerinde olması durumunda farkı devletin ödediğini düşünülürse, banka şayet %30’un altında bir faiz oranı öneriyorsa ve kur da faizden fazla artmışsa, bankanın da bu noktada sorumluluğu olacağını anlıyoruz. Biraz karmaşık bir durum oldu galiba! Biraz da açık yazmak gerekirse, banka faizi %30’un altına düşürürse, kur riskinin bir kısmını üstleneceği üzere, şayet faiz oranını düşüremezse ve KKM’den düz TL mevduata müşterilerinin muhakkak bir oranda yöneltemezse (teşvi edemezse), menkul değer tesis etmek zorunda kalacak. TCMB KMM’yi küçültmek istiyor orasını kesin olarak anlıyoruz lakin gördüğünüz üzere, bankacı olmak da çok da kolay bir şey değilmiş!
Yurt dışında karar süren karamsar havaya karşın ABD’de önde gelen borsalar dün geceyi hafif de olsa yükselişle tamamlamayı başarırken, bu sabah Asya piyasalarında hâkim rengin tekrar koyu kırmızı olduğunu görüyoruz. Gösterge endeks Tokyo borsası %1 gerilerken, MSCI Asya Pasifik borsa endeksi ise %0,7 düşüş kaydetti. Dün gece düşüş eğiliminden kurtulan ABD borsalarının vadeli süreçlerinde ise bu sabah %0,5’e yakın gerileme görüyoruz. Mali piyasaların gündeminde bugün ABD’de tüketici itimat endeksi ve yeni konut satışları takip edilebilir. Dün de bültenimizde belirttiğimiz üzere, piyasalar cuma günü ABD’de açıklanacak ve FED’in favori enflasyon endeksi olan çekirdek PCE (kişisel gelirler ve harcamalar) verisini takip edecek.
Kıbrıs İktisat Bankası günlük bülteninden alıntıdır
