Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) dünkü toplantısında siyaset faizini 500 baz puan daha artırarak yüzde 30 düzeyine çekti. Karar öncesi piyasa beklentileri epey geniş bir banda yayılmıştı. Bu durum para siyasetinin benimsediği duruşun netlik kazanmamış olmasından kaynaklanıyordu. Dünkü karar, yolun bundan sonrasında TCMB’nin daha agresif ve kararlı bir dezenflasyon siyasetine geçtiğine dair beklentileri güçlendirdi.
Faiz artışının büyüklüğü ve metindeki açıklamalar ışığında edindiğim izlenim faiz artışlarına bir ölçü daha devam edileceği ve siyaset faizinin geldiği düzeylerde uzunca bir müddet tutulacağı formunda.
Geçmişe dönüp baktığımızda Mayıs 2023 seçimleri sonrası para siyasetinde iki kademeli bir düzeltme yaşadığımızı söyleyebiliriz.
Para siyasetinde birinci devir: Haziran-Temmuz 2023
Birinci devir, 3 Haziran’da ortodoks siyasetlere yakınlığı ile bilinen Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanlığına gelişi ile başladı. 9 Haziran’da Hafize Gaye Erkan’ın TCMB Lideri olarak atanması ile devam edip 27 Temmuz’daki enflasyon raporu toplantısına kadar devam etti.
Göreve başlarken yüzde 73 düzeyinde bir enflasyon ve yüzde 8,5 düzeyinde bir siyaset faizini devralan yeni gruptan umutlar büyüktü.
Kredibilitesi önemli formda erozyona uğramış ve yeni bir sayfa açmaya niyetlenmiş bir merkez bankası açısından birinci faiz kararı değerli bir sinyal kıymeti taşır. Bu nedenle birinci faiz artışının büyüklüğüne dair beklentiler en az 1000 baz puandan başladı ve 2000 baz puana kadar geniş bir yelpazeye yayıldı.
Gelgelelim birinci toplantısında yalnızca 650 baz puanlık bir faiz artırımına giden Merkez Bankası sonraki toplantıda süratle vites küçültüp 250 baz puanlık bir faiz artışı ile yola devam etti. Bu sebeple, her ne kadar yanlışsız yolda atılmış değerli adımlar olsa da düşük dozda uygulanan ilacın son 1,5 yılın hasarına derman olamayacağı kısa müddette ortaya çıktı.
Geçmiş periyotta kura yapılan ağır müdahale geri çekildiği için kurdaki kıymet kaybı daha da hızlandı ve yeni bir enflasyon dalgası yarattı. Bunların üzerine maaş ayarlamaları, dolaylı vergiler ve akaryakıt artırımları eklenince ironik bir halde faizler artarken yıl sonu enflasyon beklentileri de yüzde 70’lere ulaştı.
Enflasyon görünümündeki bu süratli kötüleşmeye karşılık Enflasyon Raporu toplantısında “gerekli görülürse” ve “kademeli” faiz artışlarına gidileceğinin not edilmesi “elden gelen bu kadar” bildirisini vererek ileriye yönelik faiz artışı beklentilerini değerli ölçüde sınırladı.
Para siyasetinde ikinci periyot: Ağustos 2023 sonrası
Piyasaları faiz artışlarının söneceğine hazırlayan Enflasyon Raporu toplantısından bir gün sonra Para Siyaseti Kurulu’na (PPK) üç yeni üye atandı. Cevdet Akçay üzere piyasa ve yabancı yatırımcılar nezdinde epey saygın bir yere sahip olan isimlerin de yer aldığı yeni grup birinci toplantısında 750 baz puanlık “jumbo” faiz artışı ile piyasaları selamladı.
Dün gelen 500 baz puanlık ek faiz artışı ile siyaset faizi yüzde 30’a yükselirken, metinde 2024 için yıllık enflasyon gayesi olan yüzde 33’ün tutturulması konusunda TCMB’nin “kararlı olduğu” tabiri yer aldı.
Merkez Bankası yıl sonuna kadar bir faiz artışı daha yaparak siyaset faizini yüzde 35’e çekerse, koymuş olduğu enflasyon beklentisi üzerinden hesaplanan gerçek faiz olumluya geçecektir.
Peki faizlerde bu düzey, enflasyondaki yükseliş trendini bilakis çevirmeye kâfi mi?
Tamamı burada.
