Mahfi Eğilmez, şahsî blogundaki yazısında Türkiye’nin faiz siyasetinden neden sonuç alamadığını ele aldı. Eğilmez’in yazısını kendisinin onayıyla yayımlıyoruz.
Mahfi Eğilmez’in ilgili yazısı şu formda;
“2008 yılında başlayan global krizin yarattığı resesyon ortamından uzaklaşabilmek için gelişmiş ülkelerin uygulamaya yöneldiği düşük faiz ve nakdî genişleme siyaseti 2021’den başlayarak enflasyonist baskıların artmasına yol açtı.
Ne var ki gelişmiş ekonomilerde enflasyonda farklı nedenlerle artış ortaya çıkınca faizler de yükseldi ve fonlar, kazanç/risk karşılaştırmasını risk yüklü yapmaya yönelerek, gelişmekte olan ülkelere yolladıkları paraları yavaş yavaş geri çekmeye başladı.
Bu dönüşlerle birlikte gelişmiş ülkelerde piyasaya daha fazla para çıkmaya başladı ve sonuçta para arzındaki bu artışlar mal fiyatlarında arz kaynaklı kimi artışlarla da birleşince enflasyonist baskı uygunca yükseldi. Enflasyondaki artış gelişmiş ülkelerden ABD, Euro Bölgesi, Birleşik Krallık’ta merkez bankalarının faiz artırımlarına yol açtı.
Gelişmiş ülkelerden sadece Japonya, uzun yıllardır enflasyon görmediği için, eksi faizle devam etme kararından vazgeçmedi.
Benzer bir yaklaşımı gelişmekte olan ülkeler de gösterdi ve merkez bankaları yükselen enflasyona karşı faiz artırımına gittiler. Bunlar ortasında Rusya, Brezilya, Endonezya, Hindistan üzere kıymetli ülkeler başı çekti.
Türkiye’de merkez bankası, bu devirde istikrarsız bir faiz siyaseti izledi: Kimi vakit faizin enflasyonun nedeni olduğu teziyle enflasyonun yükselmesine aldırmayarak faizi düşürdü, kimi vakit tam zıddını söyleyerek faizi yükseltti. TCMB’nin 2018 yılından bu yana faiz kararlarını ve Cumhurbaşkanı’nın faizle ilgili o devirlerde söylediği kelamları içeren Reuters tarafından düzenlenmiş şemayı aşağıda paylaşıyorum (çeviriler bana ilişkin.)
Şema, faiz siyaseti uygulamasının ve kararların gerisindeki niyetlerin ne kadar istikrarsız olduğunu net bir biçimde ortaya koyuyor.
Faiz siyasetinin enflasyonu düşürmekte başarısız olmasının birinci nedeni bu istikrarsızlıktır. İkinci nedeni faizi enflasyon kadar artıramama olgusudur. Şayet tedrici faiz artışları yapısal ıslahatlarla desteklenmiş olsaydı enflasyonla çaba için kâfi olabilirdi ancak bu türlü bir dayanak olmaksızın tek başına faiz artırımıyla yola devam edilecekse bu artışın enflasyondan az olmaması gerekir.
Amaç “faizi artırdık, bakın işte o da enflasyona deva olamadı” demekse onu bilemeyiz. “
