2023 yılının birinci çeyreğinde %3,9 büyüyen, geçen yılın ikinci çeyreğinde %7,6 büyüyen Türkiye iktisadı seçim periyodunu kapsayan bu yılın ikinci çeyreğinde iç tüketim liderliğinde %3,8 büyüme elde etti.
Foreks‘in düzenlediği beklenti anketinde yıllık medyan kestirimi %3,4, ortalama kestirim ise %3,5 büyüme tarafındaydı.
Verilerin ayrıntılarında sanayi üretimindeki daralmaya karşın seçim öncesi verilen teşviklerle iç talebin gücünü koruduğu ve iç talepten gelen takviyeyle hizmet bölümlerinin büyüme performansına üst tarafta katkı sağladığı izleniyor.
Seçim sonrası periyotta yükselen cari açık ve enflasyon eşliğinde tüketilen döviz rezervleri nedeniyle yeni AKP hükümetinin iktisat siyasetini sıkılaştırma istikametinde değiştirmesi sonucunda büyüme fotoğrafının aykırıya dönmesi beklenmeli.
2023 üçüncü ve son çeyreklerinde evvelki çeyreklere kıyasla daralma mümkün görünmekte. Bu da 2023 sene sonu büyüme oranının %3’ün altında kalabileceğine işaret ediyor.
Yerel seçimler öncesi beklenen seçim iktisadının daha temkinli yapılacağını varsayarak, 2024 yılının birinci çeyreğini etkileyecek formda ücret-maaş ve harcamaların planlanması beklenmeli. 2024’ün seçim sorası devrindeyse Orta Vadeli Plan ile açıklanacak yeni bütçe amaçlarına ahenk çerçevesinde harcamalarda yavaşlama beklenmeli.
GSYH’yi oluşturan faaliyetler tarafında 2023 yılı ikinci çeyreğinde bir evvelki yıla nazaran öbür hizmet faaliyetleri %6,6, hizmetler %6,4, inşaat %6,2, kamu idaresi, eğitim, insan sıhhati ve toplumsal hizmet faaliyetleri %5,1, finans ve sigorta faaliyetleri %4,9, gayrimenkul faaliyetleri %3,2, bilgi ve irtibat faaliyetleri %1,3 ve tarım bölümü %1,2 büyüdü.
Sanayi %2,6, mesleksel, idari ve takviye hizmet faaliyetleri ise %1,2 daraldı.
Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi ise evvelki çeyreğe nazaran %3,5 arttı.
Harcamalar tarafında hanehalkı tüketiminde %15,6 artış
Yerleşik hanehalklarının sonuncu tüketim harcamaları 2023 yılının ikinci çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak %15,6 arttı. Devletin kesin tüketim harcamaları %5,3, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise %5,1 arttı.
Net dış ticaretin büyümeye katkısı eksi tarafta oldu
Mal ve hizmet ithalatı, 2023 yılının ikinci çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak %20,3 artarken ihracatı %9,0 azaldı.
İşgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Kıymet içerisindeki hissesi %34,3 oldu
İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Bedel içerisindeki hissesi geçen yılın ikinci çeyreğinde %25,3 iken, bu oran 2023 yılında %34,3 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin hissesi ise %53,3 iken %43,8 oldu.
Emeğin büyümeden aldığı hisse yılın birinci çeyreğindeki %37,8’den ikinci çeyrekte %34,3’e gerilerken sermayenin hissesi da birebir devirde tekrar yükselişe geçerek %40’tan %43,8’e yükseldi.
