İhracatçı firmalar, tahsilatta zorluk çekmeye başladı. Birçok yabancı müşteri, Türk ihracatçılarından vadeleri uzatmalarını istiyor. Rekabetçi olabilmek için düşük kar marjlarıyla satış yapan ihracatçılar, peşin ödeme istese de global sakinliği münasebet gösteren müşteriler, siparişi iptal etme kozunu kullanıyor. Alacağı artan ihracatçıların işletme sermayesi muhtaçlığı da her geçen gün artıyor.
Türkiye’nin ihracatında ölçü bazındaki düşüş dikkat çekiyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) bilgilerine nazaran, bu yılın 7 aylık devrinde Türkiye, ölçü bazında yaklaşık 81 milyon ton ihracat yaparken, geçen yılın tıpkı devrine kıyasla yüzde 17,7‘lik düşüş gerçekleşti. Bu düşüşte global talebin daralmasının tesiri büyük. Açıklanan birinci 5 aylık datalara nazaran global dış ticarette mal ihracatının hacmi yüzde 0,2 oranında daraldı. Bunun yanı sıra, ihracat vadelerinin uzaması da siparişlerin azalmasında tesirli oluyor. Başta Avrupa olmak üzere Orta Doğu, Güney Amerika, Kuzey Afrika ülkelerinden de Türk ihracatçılara ‘vadeleri uzatın’ talebi geliyor. İş dünyasından edindiğimiz bilgiler, vadelerin en az 2 ay uzatıldığı, peşin ödeme yapan firmaların bile ödeme yapmakta zorluk yaşadığı tarafında.
Firmaların alacağı çoğalıyor, riski artıyor
Rakipleriyle rekabet edebilmek için düşük karlılıklarla fiyat veren ihracatçılar da vadelerin uzamasıyla birlikte zorlanmaya başladı. Firmalardan ithalatçı müşterilerine ‘yarısını peşin ödeyin, öteki yarısını vadeye bölelim’ önerisi yapılıyor. EKONOMİ’ye bilgi veren bir ihracatçı, “Yıllardır vadeli teklif verdiğimiz bir İspanyol firması, ısrarla tüm ödemeyi peşin yapıyordu. Bu da bizim işimizi kolaylaştırıyordu. Bu firma şu an bize 8 aydır ödeme yapamıyor. Biz de sıkıntı durumda kaldığımız için artık yarısı peşin yarısı vade halinde çalışacağız. Gerekirse siparişleri kabul etmeyeceğiz. Aksi halde tahsilatta yaşadığımız zorluğun olumsuz tesiri daha fazla oluyor” dedi.
Vade konusunda düşüncelerin pandemi ile başladığına dikkat çeken TİM Lideri Mustafa Gültepe, evvelden azamî 60 günde yapılan satışların bugün 120 güne dayandığı bilgisini verdi. Müşterilerin likidite sorunu yaşadıklarını ve satışlarının da yavaşladığını söyleyen Gültepe, “Bunun sonucunda vakit zaman vadeleri uzatma istikametinde talepler alıyoruz. Son devirde bu durum aleyhimize olmaya başladı. Riskimiz artıyor. Müşterilerimizin işleri yavaşlayınca ödeme almakta zorlanıyoruz, alacağımız da çoğalıyor. Hasebiyle yeni siparişler için işletme sermayesine daha fazla muhtaçlık duyuyoruz. Bilhassa hazır giysi kesiminde İngiltere’den indirim yahut vade uzatma talebi alıyoruz” diye konuştu.
Firmaların işletme sermayesi muhtaçlığı için ekonomi yönetiminin ihracatçı lehine aldığı kararların kademeli olarak piyasaya yansıyacağını öngördüklerini kaydeden Gültepe, bütçe imkanlarının el verdiği sürece kredi imkanların vakitle açılacağını tabir etti.
Orta Doğu’dan ‘vadeleri uzatın’ talebi
Demir ve demir dışı metaller kesiminin genelde peşin, 30 gün vade ortalamasıyla döndüğünü belirten TİM Lider Vekili ve İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lideri Çetin Tecdelioğlu, devir periyot vadenin 90 günlere çıktığını söyledi. Son devirde bilhassa Orta Doğu coğrafyasından bu vadeleri de uzatma tarafında talepler aldıklarını kaydeden Tecdelioğlu, şöyle devam etti: “Genel olarak Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkeleri ile bu sorunun yaşandığını söyleyebiliriz. Bu vadeleri karşılayabilmek için eklediğimiz marj rekabetçi değil, zira finansman önemli oranda kıymetlendi. Bu nedenle rekabetçi fiyatlar niyet, siparişlerin ve münasebetiyle üretimin azaldığını söyleyebiliriz.”
“Alıcının stoku var, yeni eser almak için vadesini uzatmak istiyor”
İhracatçıların finansmana ulaşamadığı sürece problemlerin devam edeceğinin altını çizen Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) Koordinatör Lideri ve Akdeniz Mobilya, Kağıt ve Orman Eserleri İhracatçıları Birliği (AKAMİB) Lideri Onur Kılıçer, şunları söyledi: “Öz sermaye sıkışıklığımız devam ediyor. Satarken vadeyi kısmak istiyoruz ancak kısamıyoruz. Sebebi, sakinlik kaynaklı alıcının malı vadeyle istemesi. 60 gün yerine 90 günde istiyor. Bir taraftan işletme sermayesi için kredilere ulaşamama sorunu devam ediyor ki, muştusu verilen uygulama şimdi piyasaya yansımadı. Başka yandan global sakinlikten kaynaklı müşterilerimizin elinde stok olmasından ötürü sipariş vermek istemiyorlar. Vadenin uzatılması talebi bilhassa Avrupa’dan geliyor. Olağanda talep etmeyen İngiltere bile artık vadelerin uzamasını talep ediyor. Net ihracatçı dallar başta olmak üzere bölümlerimizin finansmana erişiminin kolaylaştırılması lazım.”
