Dünya genelindeki büyük ekonomilerde resesyon mümkünlüğünü değerlendirirken, son datalar global ticaret açısından aslında bir düşüşün görüldüğünü gösteriyor.
Dünyanın en büyük ihracatçısı olan Çin, bu hafta Covid-19’un ülkeyi Şubat 2020’de vurduğu periyottan bu yana en büyük dış ticaret daralmasını rapor etti. Global olarak üçüncü sıradaki Almanya, en son aylık bilgilere nazaran ihracatının, erken 2021’den bu yana en fazla yıllık bazda düştüğünü gördü.
Küresel sıralamada Almanya’nın çabucak gerisinde yer alan ABD’nin ihracatı da Haziran ayına kadar olan periyotta daraldı. Lakin Amerikan iktisadı, rakiplerinin birçoklarının eksik olduğu bir bileşen sayesinde yeni bir optimistlik hissi yaşıyor: güçlü iç talep.
Bu bahiste yalnız değil. Güçlü iç dinamiklere sahip birçok ülke öne çıkıyor. En büyük Güneydoğu Asya iktisadı olan Endonezya, ham palm yağı, kömür ve demir üzere ülkenin emtia fiyatlarının keskin düşüşü nedeniyle tetiklenen ihracattaki ani düşüşe karşın, büyümenin son çeyrekte hızlandığını gördü. Hindistan’ın genişlemesinin son çeyrekte yatırımlardaki artışla güçlendiği iddia ediliyor.
Sağlam iş ve gelir büyümesi yaşayan ülkelerde hizmet sağlayıcıları için sert iniş telaşları fazla abartılı görünmeyebilir. Lakin global üretim döngüsü envanter birikimini atana kadar, ihracata dayalı ekonomiler dünya büyümesine bir mani oluşturacak.
Bu hafta JPMorgan Chase & Co. ekonomistleri Joseph Lupton ve Bruce Kasman, son aylarda global iktisatta “hem sektörel hem de bölgesel ayrışmaların” yaşandığını belirterek, “Avrupa ve Çin’in sanayi döngüsüne daha yüksek entegre olduğunu” söyledi.
Çin’in ihracat daralması, tüketici inancının düşük düzeylerde olması ve emlak piyasasının geçen yılın pandemi kapanmalarından toparlanmasını engellemesi nedeniyle bilhassa maruz kaldı.
Almanya’nın ihracat zayıflığı, endüstriyel üretimin altı aylık bir düşük düzeyde seyretmesine neden oldu ve bu yılın başındaki resesyondan çıkışını daha güç hale getirdi.
Mal Döngüsü
Lupton ve Kasman, Avrupa ve Çin zayıflığının “ABD’ye ve dünyanın geri kalanına yayılabileceği” riskine dikkat çekti. İlerleyen vakitlerde, ikili mal üretim döngüsünün “yeniden üst dönmesini” bekliyor.
Ancak şu an için, berbat bilgilerle dolu bir dizi durum var.
Hindistan’ın mal ihracatı Haziran ayında bir evvelki yıla nazaran %22 düştü.
Tayvan’ın ihracatı 11 ay üst üste düşüş yaşadı.
Vietnam, 14 yılın en uzun süren dış ticaret darboğazında sıkışmış durumda.
Kanada’nın mal ticareti istikrarı Haziran ayında düşen ihracat nedeniyle ikinci ardışık aylık açık verdi.
Ayrıca, en son datalarda göze çarpan bir başka durum, ABD Lideri Joe Biden önderliğindeki Batı ülkelerinin Çin ve Rusya’ya olan bağımlılığı azaltma eforuyla birlikte global ticaret akışlarında birtakım yine şekillenmelerin olduğu.
Meksika, ABD’ye en fazla ihracat yapan ülke olarak birincilik konumunu geri kazandı ve Çin’i üçüncü sıraya itti, Kanada’nın akabinde. Çin’in dataları, Temmuz ayında ABD’ye yapılan sevkiyatların %23,1 düştüğünü gösteriyor. Japonya, Güney Kore, Tayvan, Avrupa Birliği ve Avustralya üzere pazarlara olan ihracatın hepsi çift haneli yüzdelerde düştü. Lakin Rusya’ya yapılan sevkiyatlar bu yıl %73 arttı.
Almanya’nın toplam ihracatındaki Çin hissesi, bu yılın birinci yarısında 2020 yılındaki %8’den %6’ya düştü, Kiel Ticaret Endeksi göstergesine nazaran.
Dünyanın en büyük nakliyat şirketlerinden biri olan A.P. Moller-Maersk A/S, geçen hafta global konteyner ticaretinin bu yıl %4 kadar daralabileceğini belirtti – evvelki %2.5 daralma kestiriminden bile daha makûs bir durum.
Maersk CEO’su Vincent Clerc, 4 Ağustos’ta Bloomberg Television’a verdiği röportajda, “Şu anda birçok hareketli kesim var, faiz artışları ve resesyona ait riskler üzere,” dedi ve “Çin’de GSYİH büyümesi ve gelecek yıl Çin’de talebin ne olacağı konusunda da belirsizlik var,” halinde ekledi.
Dünya ticaret finansmanı konusunda önde gelen bankalardan HSBC Holdings Plc’nin ekonomistlerinden Maitreyi Das, “daha yüksek faiz oranlarının ve dirençli enflasyonun bilhassa gelişmiş piyasalarda gerçek geliri etkilediğini, bunun da mal talebini azalttığını” söyledi.
Oxford Economics grubu ise bu hafta dünya iktisadında “önümüzdeki birkaç çeyrekte zayıf bir büyüme görünümünün mümkün olduğunu” belirtti. Kümenin “temel kestirimi, gelişmiş ekonomilerde büyümenin 2023 sonunda yahut 2024 başında negatif bölgeye kayacağı yönünde” formunda.
Bloomberg
