TOBB bilgilerine nazaran, nisan ayında bin 458, yılın birinci 4 ayında 5 bin 835 şirket kapandı. Döviz ve krediye erişimin zorlaşması gerçek kesim üzerindeki baskıyı artırdı. Dal temsilcileri “İflaslar artabilir” uyarısı yaptı.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) 2023 Nisan’a ait kurulan ve kapanan şirket istatistiklerini açıkladı. Buna nazaran, nisan ayında bin 458 şirket daha kapandı ve yılın birinci 4 ayında toplam 5 bin 835 şirket kapanmış oldu. Bir evvelki aya nazaran kapanan şirket sayısı yüzde 1,9; kapanan kooperatif sayısı yüzde 36,4 azalırken, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı da yüzde 13,3’e yükseldi. Nisan 2023’te, kapanan şirket sayısı 2022’nin tıpkı ayına nazaran yüzde 34,2; kapanan kooperatif sayısı yüzde 44,4 azalırken, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 16,8 arttı.
•Nisan ayında kapanan şirket sayısı: 1458
•Yılın birinci 4 ayında kapanan şirket sayısı: 5 bin 835
•Yıllık artış: yüzde 34.2
•Kurulun şirket sayısı: yüzde 19 azaldı
KURULAN ŞİRKET SAYISI AZALDI
TOBB bilgilerine nazaran, bir evvelki aya nazaran kurulan şirket sayısı ise yüzde 19, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 28,4, kurulan kooperatif sayısı yüzde 13,7 azaldı. Nisan 2023’te, Nisan 2022’ye nazaran kurulan şirket sayısı yüzde 14,7, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 18,9 oranında azalırken, kurulan kooperatif sayısı yüzde 38,7 arttı.
Öte yandan, Nisan 2023’te şirket ve kooperatiflerin 3 bin 99’u ticaret, bin 395’i inşaat ve bin 268’i imalat dalında kuruldu. Nisan 2023’te kurulan gerçek kişi ticari işletmelerinin 531’i toptan ve perakende ticaret motorlu taşıtların ve motosikletlerin tamiri, 518’i inşaat, 149’u imalat kesiminde yer aldı. Nisan ayında kapanan şirket ve kooperatiflerin; 502’si toptan ve perakende ticaret, motorlu taşıtların ve motosikletlerin tamiri, 187’si inşaat, 183’ü imalat kesiminde yer aldı.
‘FİRMALAR KUŞATILDI’
Merkez Bankası’nın döviz ve altın talebin önüne geçmek için attığı adımlar nedeniyle baskı altında kalan bankaların kredi musluklarını kapatması ve döviz satışına hudut getirmesi gerçek bölüm üzerinde maliyet baskısını artırdı. Seçimlerin ikinci çeşide kalmasıyla kredi arzı neredeyse sıfırlandı. BDDK bilgilerine nazaran, bankacılık kesiminin kredi hacmi son düzenlemelerin hayata geçtiği 15 Mayıs prestijiyle 16 milyar 537 milyon liralık sert düşüşle 9 trilyon 513 milyar liraya geriledi.
Diğer yandan Merkez Bankası’nın bankalardan acil olmadığı sürece şirketlere dolar satılmasına sınırlama getirilmesini istemişti. MB’nin talebi üzerine firmalara 5 bin dolar limit getiren bankalar, saat 11.00’den sonra döviz satışlarını durdurdu. Döviz bulmakta kahır çeken firmalar özgür piyasadan yüksek maliyetle döviz toplamaya razı duruma geldi. İktisat gazetesine konuşan TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Dal Meclisi Lideri Gurur Fayat, “Dövizi sabah saatlerinde aldınız, aldınız. Yoksa mümkün değil. Alsak da yeniden zarardayız. İhracatçılar olarak TL reeskont kullandığımızda bize verilen yüzde 2 primi dahi yüzde 3-4 fark vererek alıyoruz. Yani kendi dövizimizi ucuza satıp değerliye alıyoruz” dedi.
Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Lideri Alican Duran, döviz almakta zorlanıldığını, hatta hak edilmiş kredilerin bile alınamadığını vurgulayarak, şirketlerin içinde bulunduğu durumu tanım etti. Düşük kur, düşük talep ve yüksek finansman maliyetlerinin firmaları kuşatmış durumda olduğunu aktaran Duran, “Finansal döngümüz olağan hale gelmezse zahmet büyük, fabrikalar kilitlenmek üzere. Bu türlü devam ederse seri iflaslar görebiliriz” ikazında bulundu.
BANKA ŞUBELERİNDE KAPANMALAR HIZLANDI
Banka şubelerinde kapanışlar hızlandı. Nisan ayında 14 banka şube kapanışı gerçekleşti. 2023’ün birinci 4 ayında ise 37 şube kapandı.
Son devirde döviz talebinin azalması için baskı altında tutulan bankalar kredi musluklarını kısmıştı. İş akışlarını yavaşlatan bankaların nakit avans kullanımını durdurmasının akabinde geri adım atılsa da bankalar kredi kısıtlamasının kaldırılması için ikinci çeşit seçimlerini bekliyor. Uzmanlar bankacılık dalındaki baskıların ilerleyen periyotta şube kapanışlarının artmasına neden olacağı ikazını yapıyor. Pandeminin yaşandığı 2020 yılında 309 banka şubesi kapanmıştı. 2021’de 200’e düşen bu sayı 2022’de 235’e çıkmıştı.
Birgün
