Gelişmekte olan piyasa yatırımcıları, Pazartesi günü Arjantinli seçmenlerin sağcı bir popüliste yönelmeleri, Çin’de şiddetlenen emlak krizi ve hükümetin Rusya merkez bankasına yönelik ender tenkidine kadar uzanan, büyüyen bir dizi zorlukla karşı karşıya kaldı. BİST-100 ve döviz şimdi bu sarsıntıdan etkilenmedi. Lakin, Gelişen Piyasalardan para kaçmaya başlaması halinde, Mehmet Şimşek’in ekonomiyi sıcak parayla düze çıkartma planının tekrar tasarlanması gerekecek. Ek olarak, 9 haftadır aralıksız Türk payları alan yabancı yatırımcıların da ihtiyat gayesiyle alımları durdurması ve durumlarını azaltması Borsa’da sert satışlara neden olabilir.
Gelişen Piyasalar bugün açıklanacak Çin bilgileri ve Karadeniz’de süregelen gerginliği takip edecek. Çin iktisadında yeni zafiyet belirtileri ve/ya ABD gösterge 10 yıllık devlet tahvili faizinin yükselişini sürdürmesi, uzun soluklu bir sarsıntıya neden olabilir.
Pazartesi prestijiyle MSCI’ın Gelişen Piyasalar pay endeksi beş haftanın en düşük, para ünitesi endeksi ise dolara karşı Mart ayından bu yana en düşük düzeyinden süreç gördü. Arjantin menkul değerleri, popülist bir çaylak siyasetçinin beklenmedik bir birinci cins galibiyeti elde etmesinin akabinde Pazartesi günü daha fazla kayıp yaşayacak üzere görünüyordu. Arjantin pay senetlerine yatırım yapan bir ABD borsa yatırım fonu New York piyasa öncesi süreçlerde düşerken, ülkenin dolar tahvilleri gerileyerek, tüm gelişmekte olan piyasalarda satışlara yol açtı.
Latin Amerika’da artan siyasi riskler, Çin ekonomisindeki sarsıntıyla esasen bozulmuş olan hissiyatı berbatlaştırıyor. Gelişmekte olan piyasalar, Fed ve AMB faiz artış döngüsü sona yaklaşırken daha kolay mali şartları dört gözle beklerken, Çin emlak kesimindeki krizin bölgesel tahvil pazarına bulaşma riskleri ve geçen haftaki hayal kırıklığı yaratan ekonomik bilgilerle yükseldi. Emlak ve arazi geliştirme şirketlerinin (geliştiricilerin) borç temerrütü belasının artık varlık idaresine de sıçradığını gösteren raporlar, traderlara hafta sonunda uykusuz geceler yaşattı.
Çin payları: Ekonomik teşvik “sözde” kaldı, emlak krizi, ABD yatırım kısıtlamaları ve ekonomik bilgilerle dövülen Çin pay senetleri ayı pazarında
Analistler, Çin pay senetlerinin, derinleşen bir emlak krizi, artan jeopolitik karşı rüzgarlar ve zayıf bir ekonomik görünümün üçlü darbesi ortasında yakın vakitte buhrandan çıkamayabileceğini söylüyor. Pekin’in teşvik araçları sınırlıyken, para yöneticileri optimist kalmakta zorlanıyor.
Geçen hafta, emlak devi Country Garden’ın likidite gerilimine dalmasının akabinde, Biden’ın ABD’nin Çin’deki yüksek teknoloji yatırımlarına kısıtlama getiren başkanlık kararnamesi ve zayıf ekonomik bilgiler ortasında panik piyasanın her köşesine yayıldı.
Matthews Asia’da Hong Kong merkezli bir fon yöneticisi olan Sherwood Zhang, “Çin piyasası güç bir noktada” dedi. “Sadece daha gerilemesi riskinin sonlu olduğunu söyleyebilirim.”
En büyük şirketleri takip eden CSI 300 Endeksi, geçen hafta yüzde 3,4 düşerek beş ayın en makûs performansını kaydetti. Yurt içi ve yurt dışında süreç gören 700’ün üzerinde şirketi takip eden MSCI Çin Endeksi ise bu yıl elde ettiği tüm kazanımları geri vererek Aralık ayından bu yana en düşük düzeyine geriledi.
Stock Connect datalarına nazaran, global yatırımcılar geçen hafta 26 milyar yuan (3,6 milyar ABD doları) kıymetinde pay senedi satarak süratli bir geri çekilme yaptı ve sırf Cuma günü çıkış 12,3 milyar yuan’ı geçerek Ekim ayından bu yana en yüksek düzeye ulaştı.
Aralarında Kenneth Ho’nun da bulunduğu Goldman Sachs analistleri, Cuma günü müşterilere bir notta, “Çin mali varlıklarında artan gerilim, daha geniş emlak bölümü risklerine ait tasaların altını çiziyor” dedi. Emlak dalını istikrara kavuşturmak için talebi canlandırmak ve tüketici itimadını düzgünleştirmek için daha fazla kamu teşvikine ve ek likidite tedbirine muhtaçlık duyulacağını yazdı rapor.
Pekin’den şu ana kadar pay rallisi başlatmak için kilit katalizör olarak görülen yeni teşviklerin açıklanmaması yatırımcıları sinirlendiriyor. Singapur’daki First Plus Asset Management pay senedi ünite lideri Jiang Zhang, “Çeşitli zorluklar göz önüne alındığında, ek teşvike ait beklentilerimiz epey düşük” dedi. “Pekin, borç yükünü artırma konusundaki isteksizliği nedeniyle finansman eksikliği ile karşı karşıya ve emlak bölümünü desteklemeye yönelik klasik taktiğin istenen etkiyi yaratması pek muhtemel değil.”
Matthews Asia’dan Zhang, Pekin’in şimdiye kadar büyüme yanlısı vaatlerinin “sözde kaldığını” söyledi. “Bence hükümet panik modunda değil, muhakkak kriz modunda değil” dedi. Yetkili, yatırımcıların piyasaya girmeden evvel Xi Jinping hükümetinin siyasi amaçlar yerine ekonomik büyümeye odaklandığından emin olmaları gerektiğini de kelamlarına ekledi.
Arazi geliştirme – emlak kesimi zorda
Hanehalkı servetinin çoğunluğunun biriktiği Çin’in devasa emlak bölümü, tüm ekonomiyi bataklığa çekebilecek bir kaygı alanı olarak yine ortaya çıktı.
Emlak ve Arazi Geliştirme şirketi Country Garden, hafta sonu Çin anakarasında süreç gören yuan tahvillerinin en az 10’unun süreçlerini askıya aldığını duyurdu. Reuters’e nazaran geçen hafta şirket, ABD doları cinsinden iki tahvilin kupon ödemelerini kaçırdı.
Goldman Sachs tahliline nazaran, Country Garden’ın ABD doları tahvilleri, Çin’in temerrüte düşen yüksek getirili ABD doları cinsinden tahvillerinin yarısından biraz daha azını oluşturuyor.
Goldman analistleri, “[Junk notuna sahip] emlak ve arazi geliştiricilerin çoğunluğunun temerrüde düştüğü göz önüne alındığında, artan gerilimin offshore tahvil piyasası üzerinde daha geniş bir tesire sahip olmasından korkulu değiliz” dedi.
“Artan gerilimin, birçok devlete ilişkin işletmeler [KİT’ler] olan yatırım notuna sahip arazi geliştiricilere yayılıp yayılmayacağından ise emin değiliz.”
Finans basınında ise en ağır tartışma Çin’in 1980ler sonunda Japonya gibisi bir “bilanço resesyonuna” düşüp düşmeyeceği hakkında. Türkiye tam seksi bir kıssa geliştirirken, Gelişen Piyasalar’ın amiral gemisi Çin’in bir yatırım mecraı olarak cazibesini yitirmesi epey dert verici.
Bloomberg, South China Morning Post, CNBC
