- Yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek misyonunu devralırken Türkiye’nin rasyonel bir yere dönme dışında bir seçeneği kalmadığını belirterek, temel unsurlarının şeffaflık, öngörülebilirlik, tutarlılık ve milletlerarası normlara uygunluk olacağını söyledi. Bu açıklamaların son yıllarda uygulanan heterodoks siyaset setinden bir dönüş (ekonomi siyasetlerinde normalleşme) sinyali içerdiğini söyleyebiliriz.
- Politika faizinin 22 Haziran’daki PPK toplantısında %25’e yükseltilmesini ve sonraki toplantılarda artışların devam edeceğine dair net bir sinyal verilmesini bekliyoruz. Siyaset faizinin sonrasında %35 düzeyine kadar yükseltilebileceğini düşünüyoruz.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faizler konusunda kendisinin birebir noktada olduğu söylemi ise, atılacak adımların daha küçük ölçekli kalabileceği tarafında soru işaretleri yaratıyor. Ek olarak, PPK üyelerinin yerlerini muhafazası da, iktisat siyasetleri kısa vadede normalleşse bile ileride geri dönüş olabileceği kuşkularını besliyor.
- İleriye dönük iktisat siyasetlerinin öncelikli gayesinin iç talebi ve hasebiyle döviz talebini sınırlamak üzerine ağırlaşacağını düşünüyoruz. Bunu sağlamak üzere, siyaset faizinin düzeyinden bağımsız olarak, bankalar üzerindeki birtakım makroihtiyati düzenlemelerin gevşetileceğini (ya da bir noktada kaldırılacağını) düşünüyoruz.
- Ekonomi idaresinin hem ihracatı desteklemek hem de yıllık %60-70 temposuyla artış gösteren tüketim malı ithalatını sonlandırmak için TL’nin kademeli olarak bedel kaybetmesine müsaade vermeye devam etmesi beklenebilir.
- Ancak, kur muhafazalı mevduat (KKM) büyüklüğünün 125 milyar $’a ulaşmış olması nedeniyle, TL’deki sert bedel kayıpları kamu için çok büyük bir yük doğuracağından, bu kıymet kaybının ölçülü olarak gerçekleşmesi istenecektir. Mevcut kur düzeyleri üzerinden yaptığımız kaba hesaplar, KKM için yapılması gerekecek ek ödemelerin şimdiden 350 milyar TL’yi aştığına (önümüzdeki 3-4 aylık periyoda yayılacak şekilde) ve bunun 150 milyar TL’ye yakın kısmının da Hazine tarafından karşılanması gerektiğine işaret etmekte.
- Ekonomi idaresinin dış ticaret dinamikleri, enflasyon, döviz talebi, KKM kaynaklı maliyetler üzere çeşitli faktörleri bir ortada kıymetlendirerek, 1990’lardaki “yönetilen dalgalı kur” rejimine benzeri bir strateji izleyebileceğini düşünüyoruz. Bu strateji, dış ticaret dinamiklerini dengelemeye ve büyüme kompozisyonunu iç talepten ihracata kaydırmaya yardımcı olabilir. Lakin, bu türlü bir stratejinin kur-enflasyon sarmalına yol açarak enflasyonun yüksek kalmasına yol açabileceğini de belirtmek gerek.
- $/TL kuru için sene sonu iddiamızı 24,50’den 26,00 düzeyine, yıllık ortalama varsayımımızı de 21,75’ten 22,50’ye yükseltiyoruz. Bu da yılın ikinci yarısında $/TL için ortalama yaklaşık 25,00 civarı bir düzeye işaret ediyor.
- Önümüzdeki devirde EYT düzenlemesi, seçim devrinde verilen vaatler, KİT’lere (BOTAŞ’a) transferler ve en kıymetlisi zelzele bölgesinin tekrar inşası kaynaklı harcamalar bütçeye çok kıymetli bir yük doğuracak. Buna nazaran, önümüzdeki aylarda çeşitli vergi artışlarına gidilmesi kuvvetle mümkün görünüyor. Buna rağmen, 2023 sonu bütçe açığı/GSYH oranının %6,0’nın altında kalmasının hayli sıkıntı göründüğünü söyleyebiliriz.
- Politika faizi arttırılsa ve vakit içinde iç talebin bir ölçü yavaşlatılması sağlansa bile, önümüzdeki aylarda kur geçişkenliği enflasyon üzerinde epeyce belirleyici olacak. Kur geçişkenliği ile birlikte hizmet enflasyonundaki katılık ve gündeme gelmesi olası vergi artışlarına bağlı olarak, TÜFE enflasyonunun yılın ikinci yarısında tekrar yükselişe geçerek sene sonu yaklaşırken %50 düzeylerine gerçek yükselmesini bekliyoruz. Bu bağlamda, sene sonu TÜFE enflasyonu iddiamızı de %51’den %55’e yükseltiyoruz.
- Tüm yıl için %3,0 civarında bir GSYH büyümesinin makul göründüğünü düşünüyoruz. Bununla bir arada zelzele bölgesinin tekrar imarı için yapılacak harcamalar ve çeşitli seçim vaatlerine ait olarak artacak bütçe harcamaları nedeniyle risklerin hala üst taraflı olduğunu söyleyebiliriz.
- Cari açığın Haziran/Temmuz itibariyle 60 milyar $ civarını gördükten sonra, yılın ilerleyen kısmında, bilhassa güç ithalat maliyetindeki ve muhtemelen net altın ithalatındaki gevşemeye bağlı olarak gerilemesini ve yılı 50 milyar $ civarında (GSYH’nin yaklaşık %5,0’i) tamamlamasını bekliyoruz.
Gedik Yatırım Raporu, muharrir Başekonomist Serkan Gönençler