Tarihi cumhurbaşkanlığı seçimlerine 24 saat kala, tarafsız ekonomistler Erdoğan’ın bir defa daha seçilmesinin derin ve geniş kapsamlı bir krize yol açacağı ikazında birleştiler. Anadolu aslanları ve bankalar artık “Arjantin modelini” tetkik ederek, ne kadar para kaybedeceklerini hesaplıyor.
Prof Daron Acemoğlu da Reuter’e verdiği demeçte, Erdoğan’ın tekrar iktidara gelmesi halinde Türkiye’nin Arjantin’e döneceğini öngördü.
Arjantin bize uzak gelir. Ortasından karpuz üzere bölünen siyasetin felç olup, ekonomiyi perişan ettiği ve son 10 yıldır daima refah kaybeden bir toplum örneği var yanıbaşımızda. Ekonomist Tunç Şatıroğlu çok isabetli bir benzetmeyle Erdoğan iktidarında Türkiye’nin Lübnan’a benzeyeceğini ikaz etti.
Ekonomist ve fon idare şirketi CEO’su Altuğ Özaslan ise yeni periyotta döviz üzerindeki baskıyı gidermek için alınacak radikal önlemleri sıralarken, elimizdeki en taze dolar/TL iddiasını de yaptı.
Kulak verelim, her ekonomist yanılır, lakin hepsi birden yanılmaz kelamını hatırlayalım:
‘Böyle ortamda kriz bitmez’
Ekonomist Şatıroğlu da Twitter’dan bir ülkenin ‘aptallık’ sonucu krize girdiği durumda, geriye Memleketler arası Para Fonu’na (IMF) gidip ‘dilenme seçeneği’ kalacağını söyledi.
Şatıroğlu, şunları yazdı:
*Bunun için uygun bir dilenci bulunur ve IMF’nin istediği formda müracaat yapılır. Yalnız bu yetmez. IMF dilenciye koşullarını verir. “Bu kaideleri yerine getir ben de para vereyim” der. Dilenci kabul ederse IMF paranın birazını verir ve sonra dedikleri yapılıyor mu diye denetim eder. IMF’nin kurallarının ağır bir bedeli olur. Bunları ödemek isteyene IMF para vermez, “Allah versin” der.
*Lübnan’da bunlar yaşanmıştır. Aptallık ve hırsızlık yüzünden para bitmiş ve IMF’ye gidilmiştir. Lakin IMF’nin kaidelerini yerine getirmek yememiştir. O yüzden de IMF Lübnan’a “Allah versin” demiştir. Bu türlü ortamda kriz bitmez. Tabana vurulmaz, düşmeye devam edilir.
‘Batıran yalnızca daha fazla batmayı önleyebilir’
*IMF’nin ağır koşulları kabul edilir ve bedeli de ödenirse bir kısım yabancı yatırımcı “Ben bunlara güvenmesem de IMF güveniyorsa ben de bir risk alabilirim” der ve yatırım yapar. Bu durumda krizde tabana vurulmuş olur. Lakin bu da düzelme olacak manasına gelmez.
*Daha berbata gitme durmuş olur. Ondan sonra piyasalara itimat vermek hükümetin işidir. Burada da “Bir insanın itimadı bir kez kaybedilir” prensibi geçerlidir. Batıran kimse çıkartan o olamaz. Batıran yalnızca daha fazla batmayı önleyebilir.
Şatıroğlu, bir takipçisinin AKP iktidarını kast ederek “Hocam bunlar IMF istemez, zira bildiklerini okudukları için kontrol aksi olur” yorumunaysa “O yüzden bunlarla istikamet Lübnan diyorum” karşılığını verdi.
Altuğ Özaslan: Erdoğan kazanırsa dolar/TL 26’yı görebilir
Ekonomist Altuğ Özaslan, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Erdoğan’ın yine kazanması halinde iktisada ait öngörülerini sıraladı.
Özaslan çok sayıda insanın gözünün çevrildiği dolar piyasasına ait de data paylaştı. Dolar kurunun artacağı birçok ekonomist tarafından öngörülüyor. Özaslan doların 25-26 TL düzeyine ne vakit çıkacağını da açıkladı.
Özaslan’ın paylaşımları şöyle:
*Son kelamı birinci kelam yapmak adetimdir, bu yüzden mevcut ekonomik paradigmanın (politika demek iktisat bilimine hakaret) devam edeceğini düşünüyorum, ufak rötuşlar olacaktır.
*TL üzerindeki hür piyasa dinamiklerine alışılmamış müdahale denetimli bir biçimde hür bırakılacak ve en geç 45 gün içerisinde kurun 25-26 düzeyine çıkmasına müsaade verilerek buradaki huzursuzluk/gaz kısmen giderilecektir.
*Önemli bir isim iktisattan sorumlu cumhurbaşkanı yardımcısı yahut danışmanı olacak. Evvelden bakanlıklarda vazife yapmış, track record’u kabul edilen ve saygınlığı olan iki kişi hazine ve maliye bakanı ve ticaret bakanı olarak atanmak kuralıyla bu kıymetli bireye bağlı olacaktır.
*Cari açık ve iç tüketimi soğutmak maksadıyla çok radikal önlemler alınacaktır. Bence örnek, birtakım eserlerde kredi kartı taksitlerinin kaldırılması/düşürülmesi, lüks tüketim eserlerine ÖTV artışı, tüketici ve araç kredisi kullanımının sonlandırılması ve maliyetinin yükseltilmesi, kredi kartı akdi ve gecikme faiz oranlarının hesaplamasının değiştirilmesi suretiyle sert bir formda yükseltilmesi vb. kararların alınmasını bekliyorum.
