S&P Küresel, Haziran ayına ait öncü hizmet ve imalat dalları PMI (satın alma müdürleri endeksi) bilgilerini yayınladı. ABD, Euro Bölgesi, İngiltere ve Japonya’da imalat bölümleri üretiminin Haziran ayında bir evvelki aya nazaran daralması, hizmet dalları üretimi artış suratlarının Haziran ayında yavaşlamasına bağlı olarak Haziran ayında toplam mal ve hizmet üretimleri toplamı ölçülü büyüme kaydetti. Arda gerisine iki çeyrek daralan Euro Bölgesinde yaşanan resesyonun 2023 yılı ikinci çeyreğinde de sürebileceği ihtimali PMI bilgileriyle gün yüzüne çıktı.
Küresel PMI bilgileri kesin sonuçları 3 Temmuz’da yayınlanacak. PMI endeksinin 50 üzerindeki kıymetler dalın bir evvelki aya nazaran büyüdüğünü, altındaki kıymetler daraldığını, 50 pahası ise değişiklik göstermediği manasına geliyor. Dünyanın en büyük birinci yedisinde yer alan kelam konusu ekonomilerde yaşanan zayıflığın ana sebebi ilgili merkez bankalarının enflasyonla uğraşta uyguladığı sıkı para siyaseti. Türkiye’ye yansıması yüksek maliyetler, enflasyonda yapışkanlık, üretimde yavaşlama, kar marjında düşüş, bozulan satın alma gücü, seçim iktisadı ihtimali, yüksek bütçe açığı.
FED faiz artırarak ABD’nin büyüme suratını ve enflasyonu yavaşlattı…
Kaynak: S&P Global
2023 yılı Haziran ayı öncü S&P Küresel PMI datalarına nazaran ABD’de hizmet dalı üretimi Haziran ayında bir evvelki aya nazaran daha yavaş süratle büyürken, imalat dalı üretimi tıpkı periyotta düşüş kaydetti; istihdam ölçülü arttı. İmalat kesimi istihdamı artış suratı Ocak ayından bu yana en düşük düzeye geriledi. İmalat kesiminde firmalar düşen siparişlere bağlı olarak satın alımlarını azaltarak stoklarından kullanımı tercih etti. Hizmet kesiminin tersine imalat dalında hem yurt içi hem de yurt dışından alınan siparişler sert düştü. Hizmet kesiminde çalışanların fiyatlarındaki artışın tesiriyle girdi maliyetlerinde fiyat baskısı artarken, imalat bölümünde gerileyen hammadde fiyatları girdi maliyetlerinin düşmesine sebep oldu. Fabrika çıktı fiyatları artış suratı son üç yılın en düşük düzeyine geriledi, hizmet dalı çıktı fiyatları pandemi öncesi ortalamasının üzerinde artış kaydetti. Raporda dikkat çekildiği üzere hizmet kesimi fiyat artışları Ocak ayından bu yana en düşük artışı ortaya koydu. İmalat bölümünde anket iştirakçilerinin gelecek 12 aya ait olarak üretim beklentisi son altı ayın en düşüğüne geriledi, hizmet bölümünde itimat Mayıs 2022’den bu yana en güçlü artışını kaydetti. Rapora nazaran mevcut datalar ikinci çeyrekte ABD iktisadının (GSYH) yıllık %1,7 büyüyeceğine işaret ediyor.
Euro Bölgesinde resesyon 2023 yılı 2. çeyreğinde devam edebilir…
Kaynak: S&P Global
Euro Bölgesinde hizmet ve imalat kesimi toplamında üretim Haziran ayında son 5 ayın, hizmet dalı özelinde son 5 ayın, imalat dalında ise son 8 ayın en düşüğüne geriledi. Hizmet dalında üretim Haziran ayında düşen talebin tesiriyle bir evvelki aya nazaran daha yavaş süratle büyürken, imalat kesimi üretiminde bir evvelki aya nazaran daralma suratı Haziran ayında daha da hızlandı. İmalat kesiminde Ekim ayından bu yana en sert düşüşünü yaşayan yeni siparişlerin tesiriyle fabrikalarda üretim ölçüsü arkası arkasına Nisan ve Mayıs aylarının akabinde Haziran ayında da düştü. Euro Bölgesinde mevcut işler imalat dalında daha sert olmak üzere hizmet kesiminde Ocak ayından bu yana birinci sefer düştü. Kapasitedeki düşüşün tesiriyle istihdam artışı Mayıs ayının akabinde Haziran ayında da sürat kaybetti. İmalat kesiminde talepteki gerileme girdi fiyatlarının arkası arkasına dört aydır düşmesine sebep oldu, çıktı fiyatları son 3 yılın en süratli düşüşünü kaydetti. Hizmet bölümünde girdi maliyet enflasyonu yavaşladı, çıktı fiyatlarındaki artış devam etti. Raporda bilhassa Fransa’da yaşanan grev tesiriyle Euro Bölgesinde daralmanın 2. çeyrekte de sürebileceği muhtemelliğine yer verildi.
Haziran ayında önemli ihracat pazarlarındaki zayıflık Türkiye’nin imalat dalına yansımadı...
Türkiye’de açıklanan Haziran ayı öncü datalarına nazaran tüketim malları, orta mallar ve yatırım malları üretiminde kapasite kullanım oranları Haziran ayında arttı. Bu data tek başına imalat bölümünde büyüme umutlarını yeşertmesin zira gerçek kesim itimat endeksi bilgileri imalat bölümünde zayıflığın sürdüğüne işaret etti. Mevcut ihracat siparişlerinin Haziran ayında bir evvelki aya nazaran düşmesine karşın yurt içi siparişlerdeki artış uzun bayram tatili öncesinde hazırlık ve turizm dalında hareketlenmeyi akla getiriyor. Avrupa Merkez Bankasının faiz artırımlarında kararlılığı, TCMB’nin de faiz artırmaya başlamasıyla finansmana ulaşımdaki zorlukların devam edecek olması bankacılık ve gerçek dalın kar marjını aşağı çekecek. Fiyat artışlarındaki yayılım enflasyonla uğraşta çok sancılı bir sürece işaret ederken, gelir dağılımında bozulma, satın alım gücünde zayıflama ve bütçe açığının faizler üzerindeki baskısı seçim iktisadı ihtimalini canlı tutuyor.
Kaynak: TCMB
fulyagurbuz.com
