Türk Lirası’nın dolara karşı paha kaybı sürüyor. Dolar/TL kuru dün sabah 26.10 düzeyini aşarak yine rekor kırdı.
Son bir ayda TL’deki kıymet kaybı hızlandı. TL, bu yılın başından beri dolara karşı yüzde 28’e varan bir bedel kaybı yaşadı.
Dün yükseliş eğiliminde hareket eden dolar/TL, günü evvelki kapanışın yüzde 0,1 üzerinde 26,0501’den tamamladı.
Dolar/TL, yeni güne yatay seyirle başlamasının akabinde saat 10.50 prestijiyle evvelki kapanışının çabucak üzerinde 26,0590’dan süreç görüyor. Tıpkı dakikalarda Euro/TL yüzde 0,1 yükselişle 28,4510’dan, sterlin/TL de yüzde 0,1 paha çıkarıyla 32,9430’dan satılıyor.
Powell’ın bildirileri tesirli oldu
Analistler, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell‘ın para siyasetinde daha fazla sıkılaşmanın sinyalini vermesinin akabinde dolar talebinin arttığını söyledi.
Dün, “Avrupa Merkez Bankası (ECB) Merkez Bankacılığı Forumu” kapsamında gerçekleştirilen panelde konuşan Powell, üyelerin birçoklarının yıl sonuna kadar iki defa faiz artışını desteklediğini vurgulayarak, bunun nedeninin de son çeyrek datalarına bakıldığında görülen beklenenden güçlü büyüme, daha sıkı bir iş gücü piyasası ve daha yüksek enflasyon olduğunu lisana getirdi.
Londra merkezli ekonomik araştırma şirketi Capital Economics’ten kıdemli ekonomist Liam Peach, “Bu büyük ihtimalle yetkililerin, seçimden evvel TL’yi yapay bir halde güçlü bir konumda tutmak için kura müdahale etmelerine yol açan kısıtlamalardan vazgeçmelerinin bir sonucu” diyor.
Gelişmekte olan piyasalar ekonomisti Peach, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) bu yılın başından beri “yaktığı” rezervleri toparlamaya başladığını; bankalar, şirketler ve bireyleri kısıtlayan döviz uygulamalarının yavaşça kaldırıldığını söylüyor.
Aslında daha evvel yapılan yorumlarda da TCMB’nin seçimlerden sonra piyasaya müdahale etmeyi ve kuru baskılamayı bırakması öngörülüyordu.
TCMB’nin kuru baskılamak için kullandığı araçlar nedeniyle bu ayın başında net rezervler tarihi düşük düzeyine inmişti.
Geçen hafta ise net rezervlerin olumlu bölgeye geçiş yaptığı görüldü.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek dün Twitter hesabından yaptığı açıklamada, TCMB’nin analitik bilanço datalarına nazaran net memleketler arası rezervlerinin geçen hafta 8,5 milyar dolar ile tarihin en büyük haftalık artışını kaydettiğini vurguladı.
Şimşek, “Rasyonel siyasetlere dönüş kademeli olarak devam edecek” dedi.
Döviz mevduat hesaplarında stopaj oranı yüzde 25’e çıkarıldı, KKM’de stopaj istisnası yıl sonuna kadar uzatıldı.
Dubai’deki East Capital şirketinden yatırım danışmanı Emre Akçakmak da TCMB rezervlerinde son periyotta yaşanan toparlanmayı şu biçimde yorumladı:
“Merkez Bankası’nın artık TL’nin düzeyini denetim etmek için çok da faal olmadığını, hatta tahminen ihracatçılardan gelen ya da Kur Muhafazalı Mevduat’tan gelen paranın elde tutulduğunu ve milletlerarası döviz durumun güçlendirildiğini görüyoruz.
“Böylece frene basılmasından vazgeçilerek kurun piyasa dinamiklerini yansıtan bir yere gelmesinin önü açılıyor.”
‘TCMB’NİN SADELEŞME KARARLARININ YANSIMASI’
Global Menkul Pahalar Araştırma Kümesi Yöneticisi Serdar Pazı da kurdaki yükselişin yeni Merkez Bankası idaresinin aldığı sadeleşme kararlarına paralel olarak gerçekleştiği görüşünde.
Sadeleşme kararlarına örnek olabilecek son karar Pazar günü Resmi Gazete’de yayımlandı.
Bankaların menkul değer tesisi yükümlülüğünde değişikliğe gidildi.
Bankaların bilançolarındaki Türk Lirası yüküne ait yükümlülük yüzde 60’tan yüzde 57’ye düşürüldü.
Yüksek menkul değer tutma yükümlülükleri nedeniyle son yaşanan kur yükselişi, birçok bankanın bilançosunda Türk Lirası’nın hissesini yüzde 60’ın altına indirmişti.
Yayımlanan kararda, 22 Haziran’daki Para Siyaseti Heyeti (PPK) kararlarına atıfla, kademeli bir sadeleşmenin devam edeceği vurgulandı.
Atıf yapılan toplantıda siyaset faizi 650 baz puanlık artışla yüzde 8,5’tan yüzde 15’e yükseltilmişti.
Bu toplantı, bu ayın başında Hafize Gaye Erkan’ın Merkez Bankası Başkanlığına getirilmesinin akabinde yapılan birinci PPK toplantısıydı.
‘LONDRA SWAP PİYASASI TEKRAR İŞLERLİK KAZANDI’
Ekonomist Serdar Pazı, Londra swap piyasasının tekrar işlerlik kazanması ve bu piyasada TL faizlerin eksiye düşmesinin de şartların özgür bırakıldığı manasına geldiğini söylüyor.
Swap, döviz kurlarında oynaklığın yaşandığı vakitlerde yatırımcının bu oynaklıktan kaynaklanan riskinin önünü alması için değerli bir araç olarak ortaya çıkıyor.
Türk Lirası varlıklara yatırım yapmak isteyen yabancılar, TL’yi Londra’daki varlık idaresi şirketleri üzerinden borçlanarak edinebiliyor, bu da swap faizlerine yansıyor.
Pazı, 2018’deki kur krizini takip eden yıllarda yerli bankalara Londra’daki piyasaya kaynak verilmemesi istikametinde bir telkinde bulunulduğunu, böylelikle swap piyasasının bilerek daraltıldığını aktarıyor.
Ancak Pazı’ya nazaran yeni iktisat idaresinin piyasa yanlısı siyasetleri uygulamaya başlamasıyla “swap piyasasında yabancıların, TL’ye çok yüksek bir maliyete katlanmadan kolay bir erişim sağlamasına” müsaade verildi.
BUNDAN SONRAKI FAİZ SİYASETİ TESİRLİ OLACAK
Dolar/TL kurunun bundan sonra göreceği seviyeyi ise Merkez Bankası’nın izleyeceği faiz siyaseti ve sıkılaşmanın hangi süratte kaydedileceği etkileyecek.
Ekonomist Serdar Pazı, Dolar/TL kurunda 26 ve 30 ortasında bir yerde doruğun görüleceğini, akabinde da ek sıkılaştırma ve ek sadeleşme adımlarının yanı sıra yabancı yatırımcının daha makul bir bakış kazanması ihtimaliyle kurun bu düzeylerde kalabileceğini düşünüyor.
Pazı’ya nazaran Türkiye’ye giriş yapması beklenen yabancı sermayenin büyüklüğüne nazaran TL nominal olarak kıymet bile kazanabilir.
Bu yaz turizmin canlanmasıyla birlikte Türkiye’ye döviz girişinin gerçekleşecek olması da kurun daha fazla yükselmesinin önüne geçebilir.
YABANCI YATIRIMCI İKNA OLDU MU?
Seçimlerin akabinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’na getirilen Mehmet Şimşek, ortodoks iktisat siyasetlerine dönüş yapılacağını ve rasyonel para piyasası kurallarının izleneceğini söylemişti.
Bunun birinci adımı olarak TCMB siyaset faizini yüzde 15’e yükseltti lakin bu piyasa beklentisi olan yüzde 20’nin altında kaldı.
Merkez Bankası’nın faiz artırımı kâfi mi, karar U dönüşü mü?
Bu yüzden analistlere ve ekonomistlere nazaran yabancı yatırımcı bundan sonra siyasetlerin nasıl şekilleneceğini görmek istediği için şimdi beklemede.
Ekonomist Liam Peach’e nazaran birinci işaretler, yatırımcıların Türkiye’nin daha piyasa yanlısı siyasetlere geçmesinden mutlu olduğunu gösteriyor.
Peach, mayıs ayının sonlarından beri Türk varlıkların risk priminin düştüğünü vurguluyor.
Ortodoks siyasetlere geçişin başarılı olması için yetkililerin sıkılaşma ve faiz artırımı adımlarına kararlılıkla devam etmesi gerektiğini söyleyen Peach, enflasyonun ise uzun periyot yüksek kalacağını öngörüyor:
“Enflasyonu tek hanelere düşürmek uzun bir süreç. Gerçek faizlerin daha çok uzun müddet yıllar boyunca yüksek tutulmasını gerektiriyor.”
BBC Türkçe
