Bütçe varsayımında 973,5 milyar TL detayı… Ekonomist Mahfi Eğilmez: Bu ek gelir nereden gelecek? Hangi vergi ne kadar artırılacak?

Ekonomist Mahfi Eğilmez, “İşte bu kademede enflasyon birçok öteki alanda olduğu üzere burada da imdada yetişiyor: Enflasyonla gayret sadece bir telaffuzdan ibaret. Gerçekte bu türlü bir çabanın yapılmadığını, asıl sıkıntının enflasyonu araç üzere kullanmak olduğunu söyleyebiliriz” dedi.

Ekonomist Mahfi Eğilmez, Orta Vadeli Program’da yer alan bütçe iddialarının muamma yarattığını belirterek, “973,5 milyar TL ek gelir nereden gelecek? Hangi vergi ne kadar artırılacak? Yeni vergiler mi gelecek? Bunları fakat Meclise torba kanun gelince anlayacağız” dedi. Enflasyonla gayretin sadece telaffuzdan ibaret olduğunu belirten Eğilmez, gerçekte enflasyonla uğraş olmadığını, asıl problemin enflasyonu araç üzere kullanmak olduğunu kaydetti.

Ekonomist Mahfi Eğilmez’in kendi internet sitesinde “Bütçe Muamması” başlığıyla yayımlanan yazısı şöyle:

Aşağıdaki tablo 2022 yılsonu, 2023 yılı başlangıç ve ek bütçeleri ve Orta Vadeli Program (OVP) ile yapılan kestirimleri gösteriyor:

Bu tablonun birçok enteresan özelliği var. Her şeyden evvel 2023 bütçesi yapılırken 2022 bütçesine nazaran yüzde 52 artış öngörülmüş. Bunun manası 2023 için başlangıçta yüzde 50’nin üzerinde bir ortalama enflasyon iddia edilmiş. 2023 için başlangıç bütçesi 2022 sonunda yürürlüğe girdiği için ortada zelzele olmadığından bunun için öngörülmüş ödenekler bulunmuyor.

İkinci olarak Şubat ayında yaşanan zelzeleler sonrasında bütçedeki ödeneklerin (ve doğal olarak gelirlerin) yetmeyeceği öngörülerek Temmuz ayında ek bütçe çıkarılmış ve bütçe sarfiyat ve gelirlerine eşit meblağda ( 1.119,5 milyar TL) ekleme yapılmış. Kanun gereği ek bütçe ile öngörülen masraflarla eşit fiyatta gelir yaratılması gerekiyor. Bu durumda bütçe açığı değişmeden birebir (659,4 milyar TL) kalmış.

Buraya kadar kimi problemler olsa da bunları bir kenara bırakıp OVP ile ortaya çıkan asıl büyük probleme değinelim. Tabloya dikkat edilirse OVP’de bütçe masrafları gerçekleşme varsayımı (ek bütçe ile artırılmış bütçe sarfiyatları toplamına göre) 973,5 milyar TL artırılmış görünüyor. Buna karşılık bütçe gelirlerinde bir artış kelam konusu değil. O nedenle de bütçe açığı 1.632.9 milyar TL öngörülmüş.

Bu artan 973,5 milyar TL fiyatındaki masraf nasıl karşılanacak? Şimdi ek bütçe ile 1.119,5 milyar TL fiyatındaki gelir artışı karşılanamamışken bunun üzerine gelen 973,5 milyar TL’lik masraf artışı neyle finanse edilecek ve bu finansman nasıl bütçeleştirilecek? Gelişmiş ülkelerde kamu harcamalarını finanse etmek için vergi ve öteki biçimlerde halktan toplanan paraların nerelere harcanacağı kuruş kuruş gösterilir ve hesabı verilir. Bizde bırakın harcamayı toplanacak gelirin nasıl toplanacağı bile muamma (anlaşılmaz iş, bilmece) oldu. 973,5 milyar TL ek gelir nereden gelecek? Hangi vergi ne kadar artırılacak? Yeni vergiler mi gelecek? Bunları lakin Meclise torba kanun gelince anlayacağız.

İşte bu evrede enflasyon birçok diğer alanda olduğu üzere burada da imdada yetişiyor: Enflasyonla uğraş sırf bir telaffuzdan ibaret. Gerçekte bu türlü bir çabanın yapılmadığını, asıl sıkıntının enflasyonu araç üzere kullanmak olduğunu söyleyebiliriz. Türk Lirasının iç kıymet kaybı, dış paha kaybından yüksek olduğu sürece gelirler yükseliyor, GSYH daha yüksek çıkıyor ve iktisat büyümüş görünüyor. Özetle Türkiye’nin enflasyonla gayretinin gerçek olmadığını söyleyebiliriz.

TBMM, bütçe hakkını kullanabiliyor mu sorusunun karşılığı yıllardır olumsuz lakin sanırım hiç bu kadar olumsuz olmamıştı. Üstteki tablo niye bütçe yaptığımız sorusunu bile yanıtlayamıyor.”