İran ve ABD’in mahkum takası konusunda muahedeye vardıkları duyuruldu.
ABD’nin Irak’ta İran’a karşı yaptırımları ve getirdiği finansal kısıtlar, pazardaki nakit akışında sıkışıklık yarattı.
Yetkililerin verdiği bilgiye nazaran bölge ticareti tıkanma noktasına gelirken, savlara nazaran de İran Merkez Bankası Irak pazarına yönelik dinar bastırdı.
Bu atağı ile pazardaki doları toplayarak İran’a çekmeye çalışan İran Merkez Bankası’na karşı ABD ise tüm nakit akışını bankalara kanalize etme atılımı ile karşılık verdi. Bu gelişmeler ise kamu yatırımlarının durma noktasına gelmesine yol açtı.
İran’ın yarı resmi Fars Haber Ajansı’na nazaran, İran Merkez Bankası Lideri Muhammed İstek Ferzin, başşehir Tahran’da yaptığı basın açıklamasında, “Doha idaresinden Katar’daki İran banka hesaplarının etkinleştirildiğine dair bilgi aldıklarını” aktardı.
Ferzin, ABD ile varılan mahkum takası muahedesi çerçevesinde hür bırakılan varlıklarının 5 milyar 573 milyon 492 bin euro olarak İran fonlarının Katar’daki banka hesaplarına yatırıldığını belirtti.
Serbest bırakılan varlıkların 6 İran bankasının 2 Katar bankasında açtığı hesaplara aktarıldığını tabir eden Ferzin, Güney Kore’de tutulan 6 milyar doların 10 Ağustos’ta İsveç’teki banka hesaplarına avro olarak transfer edildiğini, bugün ise 5 milyar 573 milyon 492 bin avro olarak Katar’daki hesaplara yatırıldığını söyledi.
İran Merkez Bankası’nın kelam konusu parayı “riyali güçlendirme politikası” çerçevesinde kullanacağını kaydeden Ferzin, bekleme müddetinde yaşanan paradaki kıymet kaybı nedeniyle de Seul idaresinden şikayetçi olduklarını lisana getirdi.
Ferzin, kelam konusu şikayete ait yargı sürecinin devam ettiğini kelamlarına ekledi.
MAHKUM TAKASI ANLAŞMASI
ABD ve İran medyasında yer alan haberlerde, İran’ın Güney Kore’de dondurulmuş 6 milyar dolarının hür bırakılması karşılığında iki ülkenin tutuklu takası yapacağı bilgisi paylaşılmıştı.
Beyaz Saray, 10 Ağustos’ta, İran’da tutuklu 5 ABD vatandaşının cezaevinden çıkarılıp konut hapsine alındığını doğrulamıştı.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Başmüzakereci Ali Bakıri de ABD ile yürütülen tutuklu değişimine ait müzakerelerde yaşanan gelişmelere dikkati çekerek, İran’ın dondurulmuş varlıklarının ve ABD’de tutuklu bulunan çok sayıda İran vatandaşının özgür bırakılacağını kaydetmişti.
İran Merkez Bankası Lideri Muhammed İstek Ferzin, 12 Ağustos’ta, Güney Kore’de dondurulan varlıklarının blokajının kaldırıldığını açıklamıştı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani de bugün yaptığı açıklamada Güney Kore’de bloke edilen paranın bugün Katar’daki hesaplara aktarılacağını, mahkum takasının da bugün gerçekleşeceğini duyurmuştu.
5 TUTUKLU TAHRAN’DAN AYRILDI
Katar’ın aracılık ettiği bir mutabakat kapsamında hür bırakılan beş tutuklu ABD vatandaşı uçakla Tahran’dan ayrıldı. BBC’ye konuşan bir yetkili, İran’da cezaevinde tutulan ve muahede kapsamında özgür bırakılan 5 kişinin 2 akrabalarıyla birlikte Tahran’dan ayrıldığını bildirdi.
6 MİLYAR DOLAR KATAR HESAPLARINA GÖNDERİLDİ
İran Merkez Bankası Başkanı Muhammed İstek Ferzin, ABD yaptırımları nedeniyle Güney Kore’de bloke edilen İran’a ilişkin 6 milyar doların Katar’daki 8 farklı banka hesabına euro olarak gönderildiğini açıkladı.
İran Merkez Bankası Lideri Muhammed İstek Ferzin, başşehir Tahran’da düzenlediği basın toplantısında ABD yaptırımları nedeniyle Güney Kore’de bloke edilen İran’a ilişkin mal varlıklarının ABD ile mahkum takası anlaşması kapsamında hür bırakılmasına ait bilgi verdi.
Ferzin, Güney Kore’de tutulan 6 milyar doların 10 Ağustos tarihinde İsveç’teki banka hesaplarına euro olarak transfer edildiğini belirterek, “Bu mühlet içerisinde 6 İran bankası Katar bankalarında hesap açtı. Bugün ise 5 milyar 573 milyon 492 bin euro Katar’daki hesaplara yatırıldı. Kelam konusu ölçü merkez bankasının riyali güçlendirme siyaseti çerçevesinde kullanılacak” biçiminde konuştu.
Ferzin ayrıyeten, Katar’da açılan 8 farklı banka hesabının etkinleştirildiğine ait Doha idaresinden bilgi aldıklarını tabir etti.
TÜRK FİRMALAR MAĞDUR EDİLDİ
Ekonomim’den Mehmet Nabi Batuk’un aktardığına göre bu gelişmelerden en çok etkilenen ülkelerin başında ise Türkiye geldi. Ödemelerdeki azalma nedeniyle Türkiye ile Iraklı tedarikçiler ortasında sipariş iptalleri artış gösterdi.
Türkiye’nin hem ABD hem de İran seviyesindeki diplomatik teşebbüslerini sıklaştırması gerektiğini belirten Türkiye Irak Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TISİAD) Lideri Mehmet Salih Çelik ise Irak’ın takviyesini alan Suudi Arabistan’ın Türk firmaların bölgedeki pazar hisselerini, pozisyonlarını zorlamaya başladığını söyledi.
Çelik, “ABD ile İran ortasındaki tansiyon nedeniyle pazardaki nakit akışı durmuş durumda. Pek çok firma bankadaki alacakları için 3 ay bekliyor. Besin kesiminin dışındaki tüm dallarda daralma var. Bölgede yıllardır birçok zorluklarla oluşturduğumuz ticari irtibatlar kaos yaratılarak elimizden alınmaya çalışılıyor. TISİAD olarak pazardaki sükûnetin sağlanması için hem Irak hem de Türkiye’deki ilgili bakanlıklarımızla koordineli hareket ediyoruz. Dışişleri ve Ticaret Bakanlarımızın yakın tarihlerde Irak ve İran temaslarının kıymetli yansımaları oldu. Fakat Irak’ın dayanağını alan Suudi Arabistan yeni hudut kapısı açma teşebbüslerine sürat verdi. Bölgedeki kazanımlarımızı bertaraf etmeye dönük ataklar yapıyor. Bu adımlara karşı ortak akıl ve işbirliği çerçevesinde daha güçlü stratejiler geliştirmeliyiz” tabirlerini kullandı.
ABD’NİN ADIMLARI PAZARI SIKIŞTIRIYOR
İMS Logistics Genel Müdürü Mustafa İmrak ise Irak pazarında savaş, pandemi, seçim, bağımsızlık referandumu üzere etkenler nedeniyle oluşan siyasi iktidarsızlığın Türkiye’nin bölgedeki kazanımlarına önemli darbe indirdiğini söyledi.
Irakla olan ticarette hala 20 milyar dolar ticaret amacına ulaşılamadığına dikkat çeken İmrak, “Irak evvelden Türkiye’nin ikinci pazarı pozisyonundaydı. Şu anda 5’nci pazar pozisyonuna geriledi.
Bağdat hükümetinin kurulmasında yaşanan meseleler, bütçelerin dağıtılamaması pek çok noktada devlet yatırımlarının önünü tıkıyor. Bu yatırımlarda kıymetli misyon üstlenen Türk firmalarının yıllar boyunca oluşturduğu ticari bağlar ziyan görüyor. Son olarak Amerika’nın son 5 aydır kara parayla gayret ismi altında attığı bankacılık adımları piyasadaki resesyonu daha da artırdı.
Irak pazarında tüm nakit akışı 5-6 ay önceye kadar dövizciler üzerinden sağlanıyordu. Amerika’nın büyük eksikliklerine karşın nakit akışını bankacılık sistemine kanalize etme adımları nedeniyle ticaret hayatı sekteye uğradı. Zira Irak’ta güçlü bir bankacılık sistemi ve altyapısından bahsetmek mümkün değil.
Mevcut bankalar ağır talebi karşılayamadıkları için tüm ticari süreçlere yetecek nakit akışı sağlanamıyor. Birçok tüccar alacaklarını almak için aylarca sıra beklemek durumunda kalıyor.
Nakit akışındaki yavaşlama nedeniyle Irak ile Türkiye ortasındaki ticaret hacmi daha da azalabilir. İnşaat, güç, makine kesiminde tabir yerindeyse yaprak kımıldamıyor” diye konuştu.
Para Analiz
